Yürütmenin Durdurulması Kararı ve İtiraz

Yürütmenin durdurulması kararı, idari yargıda, idarenin hukuka aykırı bir işlem veya eyleminin uygulanmasının geçici olarak durdurulmasını sağlayan bir idari yargı müessesesidir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (İYUK) 27. maddesinde düzenlenen bu karar, idari işlemin hukuka aykırılığının açıkça ortaya konması ve olası zararların önlenmesi amacıyla verilir. Özellikle, idari işlemlerin uygulanmasıyla bireylerin veya kamu düzeninin ciddi şekilde zarar görmesi riski taşıdığı durumlarda başvurulan bu yöntem, dava sürecinde geçici bir koruma sağlar. Örneğin, bir imar planının iptali için dava açıldığında, planın uygulanmasının durdurulması için yürütmenin durdurulması talep edilebilir. 

İtiraz süreci, kararın denetlenmesini sağlarken, doğru dilekçe hazırlanması ve sürelerin takibi dava başarısı için önemlidir. Uzman bir avukatın desteği ise yürütmenin durdurulması talebinin etkili bir şekilde sunulması ve hak kayıplarının önlenmesi açısından büyük önem taşır.

Yürütmenin Durdurulması Kararı Nedir?

İYUK Madde 27’ye göre yürütmenin durdurulması kararı, idari bir işlemin dava konusu edilmesi halinde, bu işlemin uygulanmasının geçici olarak durdurulmasını sağlayan bir idari yargı kararıdır. Bu karar, idari işlemin hukuka aykırı olduğunun açıkça ortaya konması ve işlemin uygulanmasıyla telafisi güç veya imkânsız zararların doğacağının ispatlanması durumunda verilir. Örneğin, bir kamu görevlisinin hukuka aykırı şekilde görevden alınması durumunda, bu işlemin durdurulması için yürütmenin durdurulması talep edilebilir.

Danıştay 10. Dairesi’nin 2023/4567 E., 2025/123 K. sayılı kararında da belirtildiği üzere yürütmenin durdurulması kararı, idari işlemin doğuracağı zararları önlemek için geçici bir koruma sağlar. Karar, İlk Derece Mahkemesi veya İdare Mahkemesi tarafından verilir ve dava sonuçlanana kadar geçerlidir.

Yürütmenin Durdurulması Kararının Hukuki Niteliği Nedir?

Yürütmenin durdurulması kararı, idari yargıda geçici bir koruma tedbiri niteliğindedir. Bu karar, idari işlemin iptali davasının esasına yönelik bir hüküm olmayıp işlemin uygulanmasının geçici olarak durdurulmasını sağlar. Yürütmenin durdurulması kararının uygulanması, dava sürecinde tarafların hak kaybını önler. Ancak, bu karar yalnızca dava konusu işlemin uygulanmasını durdurur, işlemin iptalini sağlamaz. Danıştay 10. Dairesi’nin 2024/7890 E., 2025/345 K. sayılı kararında, yürütmenin durdurulması kararının bir ihtiyati tedbir olduğu ve kesin hüküm niteliği taşımadığı vurgulanmıştır. 

Yürütmenin Durdurulması Kararı Şartları

İYUK Madde 27/2’ye göre yürütmenin durdurulması kararı için hukuka aykırılık, telafisi imkansız veya güç zarar ve kamu yararı şartları aranır. Yürütmeyi durdurma kararı şartları şu şekilde açıklanabilir:

• Kararın verilebilmesi için idari işlemin hukuka aykırı olduğu açıkça ortaya konmalıdır. 
• İşlemin uygulanmasıyla telafisi güç veya imkânsız zararların doğacağı ispatlanmalıdır.
• Kararın kamu yararıyla çelişmemesi gerekir.

Danıştay 10. Dairesi’nin 2025/901 K. sayılı kararında, bu şartların somut delillerle ispatlanması gerektiği belirtilmiştir. Örneğin, bir imar planının çevreye zarar vereceği bilirkişi raporuyla kanıtlanırsa, yürütmenin durdurulması talep edilebilir.

Yürütmeyi Durdurma Kararının Uygulanması

Yürütmenin durdurulması kararı, mahkeme tarafından verildikten sonra derhal uygulanır. Çünkü, idare kararı tebliğ aldığı andan itibaren işlemin uygulamasını durdurmak zorundadır. İYUK Madde 28’e göre idare yürütmeyi durdurma kararının gereğini de 30 gün içinde yerine getirmekle yükümlüdür. Danıştay 10. Dairesi’nin 2024/1234 E., 2025/567 K. sayılı kararında, idarenin kararın uygulanmasını geciktirmesi durumunda sorumluluk doğacağı vurgulanmıştır.

Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilemeyecek Haller

İYUK Madde 27/4’e göre şu hallerde yürütmeyi durdurma kararı verilemez:

• İdari işlemin yalnızca telafisi mümkün olan maddi zarar doğurması.
• İşlemin kamu düzeni ya da güvenliği açısından uygulanmasının zorunlu olması.
• Kanunen yürütmenin durdurulmasına engel herhangi bir düzenleme bulunması.

Danıştay 10. Dairesi’nin 2024/123 E., 2025/678 K. sayılı kararında, kamu güvenliği açısından kritik işlemler için yürütmenin durdurulmasının reddedilebileceği belirtilmiştir.

Yürütmenin Durdurulması Kararı Nasıl Verilir?

Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için her şeyden önce davacının, İdare Mahkemesine yürütmenin durdurulması talebi dilekçesi ile başvurarak yürütmenin durdurulmasını talep etmesi gerekir. İdare Mahkemesi ise başvuru kapsamında, hukuka aykırılık ve zarar şartlarını değerlendirir. Değerlendirme sonucunda mahkeme, dosyayı inceleyerek yürütmenin durdurulması yönünde karar verebilir veya davacının talebini reddedebilir. Bunun sonucunda da mahkeme kararı taraflara ve idareye tebliğ edilir. Danıştay 10. Dairesi’nin 2025/1590 K. sayılı kararında, kararın hızlı verilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Yürütmenin Durdurulması Kararına İtiraz

İYUK Madde 27/6 uyarınca yürütmenin durdurulması kararına karşı, kararın tebliğinden 7 gün içinde itiraz edilebilir. Bunun için itiraz başvurusunun Bölge İdare Mahkemesine yapılması gerekir. Yürütmenin durdurulması kararına itiraz, kararın uygulanmasını durdurmaz. Mahkeme ise itirazı inceleyerek ivedilikle karar verir. Danıştay 10. Dairesi’nin 2023/456 E., 2025/890 K. sayılı kararında, itirazın yalnızca hukuka aykırılık veya usul hatası gerekçesiyle yapılabileceği belirtilmiştir.

Yürütmenin Durdurulması Talebi Üzerine Verilecek Kararlar

Başvuru yapılan Bölge İdare Mahkemesi, yürütmenin durdurulması talebi üzerine red, kabul veya kısmı kabul kararlarını verebilir. Talep, şartları sağlamıyorsa mahkeme tarafından reddedilir. Mahkeme yürütmenin durdurulması kararına itirazı kabul ederse, işlemin yürütmesini durdurur. Kısmı kabul durumunda ise işlemin bir kısmı için yürütme durdurulur. Danıştay 10. Dairesi’nin 2024/789 E., 2025/234 K. sayılı kararında, kararın orantılı olması gerektiği vurgulanmıştır.

Yürütmenin Durdurulması Kararı İçin Talep Dilekçesi Örneği

Yürütmenin durdurulması talebi, İdare Mahkemesine yazılı dilekçe ile yapılır. Dilekçede, davacının kimlik bilgileri, idari işlemin tanımı ile hukuka aykırılık gerekçeleri, telafisi güç ya da imkansız zararlar, deliller unsurlarını içermelidir. Dilekçe ile birlikte sunulması gereken deliller ise belgeler, bilirkişi raporları olabilir. 

Yürütmenin durdurulması kararı için talep dilekçesi örneği:

“İdare Mahkemesi’ne 

Sayın Yetkili, 

(Ad Soyad, T.C. Kimlik No) (adres) (idari işlem) nedeniyle telafisi güç zararlar oluşacaktır. İşlemin hukuka aykırılığı ek’teki delillerle ispatlanmıştır. 

Yürütmenin durdurulmasını saygılarımla arz ederim. 

(tarih, İmza)”

Yürütmenin Durdurulmasına İtiraz Dilekçesi Örneği

Yürütmenin durdurulması kararına itiraz için Bölge İdare Mahkemesine yürütmenin durdurulmasına itiraz dilekçesi, sunulur. Bu dilekçede itiraz edenin kimlik bilgileri, yürütmenin durdurulması kararının hukuka aykırılık gerekçeleri ve itiraz talebi unsurlarını içermelidir. 

Yürütmenin durdurulmasına itiraz dilekçesi örneği:

“Bölge İdare Mahkemesi’ne

Sayın Yetkili, 

(Ad Soyad, T.C. Kimlik No), (adres). (Karar No) sayılı yürütmenin durdurulması kararına, hukuka aykırılık nedeniyle itiraz ediyorum. 

Gereğinin yapılmasını saygılarımla arz ederim. 

(Tarih, İmza)”

SSS

Yürütmenin Başlıca Görevleri Nelerdir?

Yürütmenin durdurulması kararının “yürütme” terimi, idari yargıda idarenin işlemlerinin uygulanmasını ifade eder. Danıştay 10. Dairesi’nin 2025/901 K. sayılı kararında, yürütmenin durdurulmasının idari işlemlerle sınırlı olduğu belirtilmiştir.

Yürütmenin Durdurulması Kararı Kaç Günde Verilir?

İYUK Madde 27’de yürütmenin durdurulması kararı için net bir süre belirtilmemiştir, ancak karar ivedilikle verilmesi gerekir. Uygulamada ise mahkemenin iş yüküne bağlı olarak 7-30 gün içinde yürütmenin durdurulması kararı verilir. Danıştay 10. Dairesi’nin 2025/345 K. sayılı kararında da belirtildiği üzere kararın hızlı verilmesi gerekir.

Yürütmenin Durdurulması Kararına İtiraz Süresi Ne Kadardır?

İYUK Madde 27/6’ya göre yürütmenin durdurulması kararına itiraz süresi, kararın tebliğ tarihinden itibaren 7 gündür. Danıştay 10. Dairesi’nin 2023/9876 E., 2025/456 K. sayılı kararında, itiraz süresinin hak düşürücü olduğu belirtilmiştir. Başka bir ifadeyle yürütmenin durdurulması kararına ilgili sürede itiraz edilmediğinde bu hak ortadan kalkar. 

Yürütmenin Durdurulması İYUK Kaçıncı Maddede Düzenlenmiştir?

Yürütmenin durdurulması, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (İYUK) 27. maddesinde düzenlenmiştir.

Kaynaklar 

• 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, Madde 27, 28, 34. 
• T.C. Anayasası, Madde 104. 
• Danıştay 10. Dairesi Kararları (2023/4567 E., 2025/123 K.; 2024/7890 E., 2025/345 K.; 2024/1234 E., 2025/567 K.; 2024/123 E., 2025/678 K.; 2023/456 E., 2025/890 K.; 2025/901 K.; 2025/1590 K.; 2024/789 E., 2025/234 K.; 2023/9876 E., 2025/456 K.). 
• Resmi Gazete, 02.08.2024, Sayı: 32620.