İcra ve İflas Hukukunda İtirazın İptali Davası

İcra ve iflas hukukunda itirazın iptali davası ne demektir? Ödemede mutabık kalınmazsa, alacaklının talebi üzerine devlet borcun ödenmesini ve ifasını zorunlu kılabilir. Devlet gücünü temsil eden yürütme organı görevlerini ifa eder, borçlunun malına ve parasına gerekirse el koyar, malları satar ve satış bedelini paraya çevirerek alacaklıya verir. Bu anlamda icra hukuku, icra usulleri (kısmi icra) ve iflas usulleri (genel icra) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

İcra prosedürü ayrıca iki türe ayrılır: ilamlı tenfiz ve ilamsız tenfiz. Bunlar arasında alacak hesaplarının kalitesi, hükmün icrasında önemli değildir. Çeşitli alacaklar için icra emri uygulanabilir. Ancak mahkeme kararı uygulanmadan aynı şey söylenemez. İK. 42’nci madde hükümlerine göre, genellikle sadece alacak ve teminatların ihtiyati haciz icrasına mahsustur.

İtirazın İptali Davası Neden Açılır?

Alacaklıda kanunda belirtilen belgeler yoksa itirazın iptali davası açılır. Alacaklı belgelere sahipse yine de dava açabilir, ancak elinde yoksa itirazın çözülmesi için itirazın reddi için dava açması gerekir. Alacaklı, 68 inci maddede belirtilen niteliklere sahip belgelere sahip olup, kendi isteğine göre itirazın geri alınması veya itirazın kaldırılması için başvurabilir.

İtirazın kaldırılması için dava açmak için bu seçeneği kullanan alacaklılar, icra mahkemesinden itirazın kaldırılmasını talep edemezler. Ancak icra mahkemesine ilk başvuran alacaklı, mahkemeden ayrılarak itirazın kaldırılmasını isteyebilir. Çünkü kanun aksini söylüyor. Ancak soruşturma makamlarından itirazını geri çekmesini talep eden ancak talebi reddedilen alacaklı İİK. 67’nci madde hükümlerine göre itiraz ve tazminatın reddi kararının bozulması istenemez. Ancak genel hükümlere göre dava açabilir.

İcranın İptali Davası Nedir?

İcra takibinin iptali için icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesine başvurulması icranın iptali davasını başlatır. İcra mahkemesi, talebi basit bir usule göre inceler. Borçlu, ödemenin paylaştırılmasına kadar icra takibinin iptal edilmesini isteyebilir. “İade davası” ancak para dağıtıldıktan sonra açılabilir. Borçlu, borcunu ödediğini bu belgelerle ispat edemezse, iptal talebinin reddine karar verilir. Borçlunun iptal için icra mahkemesine başvurması takipleri durdurmaz. Mahkeme, davayı durdurmak için ihtiyati tedbir kararı veremez.

İtirazın İptali Davasında Nelere Dikkat Edilmeli?

İtirazın kaldırılması için bazı şartların sağlanması gerekir. İtiraz iptal davası; belgelere bağlı olmayıp, belgelere bağlı olsa dahi likit olmayan alacaklarla açılabilir. İcra ve İflas Kanununun 68 inci maddesine göre, alacaklı, bu maddede belirtilen belgelere sahip ise itirazın kesin olarak reddi için icra mahkemesine başvurmak istemezse, alacaklı kişi itiraz talebinin belirtildiği zamandan itibaren bir yıl içerisinde itirazın iptal davasını genel mahkemeye başvurarak açabilir.

Bu durumda;

• İcra takibinin olması
• Borçlunun geçerli bir itiraz talebinin bulunuyor olması
• Davanın belirtilen süre içinde açılması
• Hukuki yararın olması
• Açık bir yargı ve beklemede olunmaması

Ayrıca şikayet sonradan başka nedenlerle geçersiz olursa, icra mahkemesi de işlemin hukuka ve olaya aykırı olduğunu tespit ederse işlem iptal edilir.

İtirazın İptali Davası Ne Kadar Sürer?

Bu süre mutlaka değişiklik gösterecek olmakla birlikte, genellikle ilk derece mahkemesi için 1-1,5 yıl, istinaf için 1 yıl ve temyiz için 2 yıl olmak üzere toplam 5 yılı bulmaktadır. Ancak borcun miktarı, itirazın niteliği, borç ilişkisinin nedeni vb. faktörlerin tümü bu durumun değişmesine neden olabilir.

İtirazın İptali Davası Kısmi Açılabilir Mi?

Borçlunun senet üzerindeki imzaya itirazı varsa, alacaklı tarafından adi senete dayanılarak başlatılan bir ilamın haczi ile icradaki itirazın kesin olarak ortadan kaldırılması artık mümkün değildir. Yukarıda da belirtildiği üzere itirazın geri alınmasına ilişkin nihai karar, ancak icra takibinin İ.İ.K. Madde 68/1’deki belgelerden birine dayanması halinde geçerlidir. Ancak adi senete dayalı icra usulünde borçlunun imzaya itirazı olduğunda itiraz geçici olarak kaldırılabilir.

İtirazın İptali Davası Görevli Mahkeme

İİK’ nın 67. maddesine göre, itiraz işlemlerinin iptalinden sorumlu mahkeme, asliye hukuk mahkemesidir. İcra takibi ticari bir ilişkiden kaynaklanıyorsa, dava Ticaret Mahkemesinde görülecektir. İtirazın kaldırılması ticari dava kapsamına giriyorsa, dava açılmadan önce ticari uyuşmazlık arabuluculuğuna da başvurulması gerekir. Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurma yükümlülüğünü oluşturan tutar dahilindeki uyuşmazlıklarda taraflar dilerlerse Hakem Heyeti’ne başvuru yapmaktan imtina edebilir ve tahkimsiz davaya devam edebilirler.

İtirazın İptali Davası Sonucu İcra Takibine Devam

İptal davasının kabul edilmesi halinde itirazın sonuçlandırılmasına gerek yoktur. Alacaklı itirazla durdurulan icra takibine devam edebilir. Alacaklı talep ederse, tazminat alacak tutarının %40’ından az olamaz.

İtirazın Daldırılması Davası

İtirazın geri alınması davası, borçlunun icra takibinde borçlu aleyhine borca itiraz etmesinden sonra alacaklı tarafından itirazın ortadan kaldırılmasına ilişkin olup, büyük önem taşımaktadır. Borçlunun itirazına itiraz etmenin bir yolu itirazın iptal edilmesidir. İtirazı geri çekme işlemleri, başvuru aşaması ve sonucuyla ilgili önemli ayrıntılar içerir. Alacaklı tarafından başlatılan icra takibi durdurulduktan sonra, icra takibinin ilam yapılmadan icra usulü içinde devam etmesini sağlayan kanun yoluna itiraz geçersizliği davası denir.

İtirazın İptali Davası Zamanaşımı

Alacaklının takip talebine itiraz İcra ve İflas Kanununa göre, itiraz talebinin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 1 yıl içinde genel talepte bir alacak bulunduğunun ispatı için mahkemeye başvurulabilir. Alacaklı tarafından başlatılan icra takibi durdurulduktan sonra, icra takibinin ilam yapılmadan icra usulü içinde devam etmesini sağlayan kanun yoluna itiraz geçersizliği davası denir.