TCK 257 Görevi Kötüye Kullanma Suçu
Görevi kötüye kullanma suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 257. maddesinde düzenlenmiştir. Bir kamu görevlisinin görevini kötüye kullanması durumunda uygulanacak ceza bu madde kapsamında düzenlenmiştir. Bu suç, bir kamu görevlisinin görevini yerine getirirken kişisel menfaat sağlamak amacıyla haksız bir yarar sağlaması veya zarar vermesi şeklinde ortaya çıkabilir.
Görevi kötüye kullanma suçuna; bir polis memurunun bir suçluyu serbest bırakması için para alması veya bir devlet memurunun bir işletme için haksız bir fayda sağlaması örnek gösterilebilir. Bu ve bunun gibi örneklerin gerçekleşmesi ise cezai yaptırıma tabidir. Görevi kötüye kullanma cezası, hapis cezası ve ayrıca görevden alınma veya süresiz olarak görev yapamayacak hale gelme gibi cezaları gündeme getirebilir.
İçindekiler
Görevi Kötüye Kullanma Nedir?
Görevi kötüye kullanma, bir kamu görevlisinin görevini yerine getirirken kişisel menfaat sağlamak amacıyla haksız bir yarar sağlaması ya da zarar vermesi olarak tanımlanabilir.
Bu suça örnek olarak verilebilecek durumlar arasında;
- Bir devlet memurunun tarafsız olması gereken bir kararının bir arkadaşı veya akraba için tarafsızlıktan uzaklaşarak gerçekleştirmesi,
- Bir polis memurunun bir suçluyu serbest bırakması için para alması,
- Bir doktorun herhangi bir hasta için gerekli olmayan bir tedavi yapması veya reçete yazması,
- Bir yargıcın dava yargılaması sırasında kişisel menfaat sağlamak amacıyla tarafsızlıktan uzaklaşması, gibi durumlar yer alır.
Görevi kötüye kullanma, bir kamu görevlisinin güvenilirliğini zedeler. Halkın güvenini kaybetmesine neden olur ve hukuk sisteminin adil olmasını etkiler. Bu nedenle, bahsi geçen suç ciddi bir suç olarak kabul edilir ve Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenir.
Görevi Kötüye Kullanma Suçu Şikayet Süresi Ve Zamanaşımı
Türk Ceza Kanunu’nda, görevi kötüye kullanma suçuna yönelik şikayet süresi ile ilgili açık bir düzenleme bulunmaz. Ancak, genel olarak ceza hukuku için geçerli olan 3 yıllık şikayet süresinin bu suç için de geçerli olduğu kabul edilir. Bu süre, suç işlenmesinden itibaren başlar ve süre sona ermeden önce şikayetin yapılması gerekir.
Görevi kötüye kullanma zamanaşımı süresi ise genel olarak ceza hukuku için geçerli olan 20 yıllık bir süreye tekabül eder. Bu süre de suçun işlenmesinden itibaren başlar ve süre sona ermeden önce davanın açılması gerekir. Ancak, zamanaşımı kesen ya da durduran sebeplerin gerçekleşmesi haline türüne göre bu zamanaşımı ya durur ya da kesilir. Sürenin kesilmesi sürenin baştan başlamasına yol açar. Sürenin durması durma nedeninin ortadan kalkmasıyla birlikte kaldığı yerden devam etmesi anlamına gelir.
Görevi kötüye kullanma suçu için uygulanacak zamanaşımı süresi yasa ile belirlenmiştir. Bu nedenle, her durumda mutlaka bir hukuk uzmanına danışılması önerilir.
Görevi Kötüye Kullanma Suçunun Şartları
Türk Ceza Kanunu’nun 257. maddesi kapsamında düzenlenen görevi kötüye kullanma suçunun şartları vardır. Bu şartlar, suçun maddi ve manevi unsurları olarak da bilinir. Eğer bu unsurlar ortaya çıkmamışsa ortada bir suçun varlığından söz edilemez.
Bu suçun şartları şöyle sıralanabilir:
- Kişinin kamu görevlisi olması: Suçun işlenmesi için kişinin bir kamu görevlisi olması gerekir. Örneğin; devlet memuru, polis memuru, yargıç, doktor gibi kişiler kamu görevlisi olarak kabul edilir.
- Görevin yerine getirilmesi: Suçun işlenmesi için kişinin görevini yerine getirmesi gerekir. Suçun, bu görevin yerine getirilmesi sırasında işlenmesi gerekir.
- Kişisel menfaat sağlamak amacıyla haksız bir yarar sağlaması ya da zarar vermesi: Suçun işlenmesi için kamu görevlisinin sorumluluklarını yerine getirilmesi sırasında kişisel menfaat sağlamak amacıyla haksız bir yarar sağlaması veya zarar vermesi gerekir.
Bu suçun maddi unsurları, yukarıda sıralanan şartların mevcut olmasına bağlıdır. Bu suçun manevi unsurları ise kişinin kasten bu suçu işlemesi ile kötü niyete sahip olmasıdır.
Kamunun Zararına Sebebiyet Verme Nedeniyle Görevi Kötüye Kullanma Suçu
Kamunun zararına sebebiyet verme nedeniyle görevi kötüye kullanma suçu işleyen bir kişi için önemli farklılıklar ortaya çıkabilir. En önemli fark, cezai sorumluluğun ağırlığıdır. Kamunun zararına sebebiyet verme suçu daha ağır bir suç olarak kabul edilir. Bu nedenle bu suça daha yüksek cezalar öngörülür.
Kamunun zararına sebebiyet verme nedeniyle bu suçu işleyen bir kişinin kamu görevinden atılması da muhtemeldir.
Kamunun zararına sebebiyet verme nedeniyle görevi kötüye kullanma suçu işleyen bir kamu görevlisi için hem hukuki ve hem de cezai sorumluluk açısından daha ağır sonuçlar ortaya çıkar.
Görevi Kötüye Kullanma Suçunun Cezası
Bu suçun cezası, cezalandırılacak kişinin hukuk durumuna, işlediği suçun niteliğine ve önemine göre hâkim tarafından belirlenir. Ancak hâkim Türk Ceza Kanunda belirtilen alt ve üst limit ceza sınırlarına bağlı kalmak zorundadır.
Bu suç öngörülen ceza alt limiti 6 aydır. Üst limit ise 2 yıldır. Hâkim tarafından tayin edilecek olan ceza süresi suçun niteliğine, önemine ve ortaya çıkan zararın boyutuna göre arttırılabilir veya azaltılabilir. Bu suçun işlenmesi durumunda, hapis cezasının yanı sıra adli para cezası, iş görevinden atılma, görevinden uzaklaştırılma gibi cezalar da gündeme gelebilir.
Görevi Kötüye Kullanma Suçu Yargıtay Kararları
Görevi kötüye kullanma suçu her ne kadar kamu görevlileri tarafından işlenen suçlar olsa da bu davalar idari yargıda değil adli yargı görülür. Bu davalara ilk derece mahkemesi olarak Asliye Ceza Mahkemeleri bakar. Bu mahkemenin verdiği kararların temyiz mercii ise Yargıtay’dır. Yargıtay, bu suç kapsamında pek çok onama ve bozma kararı vermiştir.
Görevi kötüye kullanma yargıtay kararı her ne kadar kanun niteliğinde olmasa da genel olarak bu kararlara ilk derece mahkemeleri tarafından uyulur.
Görevi kötüye kullanma emsal kararlar pek çok defa yeni davalarda kullanılır. Sayıca çok fazla karar alınmış olması bu kararların neler olduğunun öğrenilmesi açısından kişilerin işlerini oldukça zorlaştırır. Bu nedenle hukuki olarak danışmanlık hizmeti satın alınması, yargılanacak olan kamu görevlisinin geleceğini olumlu yönde etkiler.
Cumhuriyet Savcısının Görevi İhmal Suçu
Cumhuriyet Savcısı, yargı sürecinde bir suçun işlenip işlenmediğini araştırmak, şüphelinin suçlu olduğuna karar verdiyse dava açmak ve suçlunun yargılanmasını sağlamakla sorumludur. Cumhuriyet Savcısının görevi ihmal suçu, yani suçun işlenmiş olduğuna dair belgeler veya kanıtlar varken bunları göz ardı etmesi veya dikkate almaması durumunda ortaya çıkar.
Örneğin bir katilin suç işlediğine dair kanıtlar mevcutsa, Cumhuriyet Savcısı bu kanıtları göz ardı etmeye veya dikkate almamaya karar verirse bu durumda görevi ihmal suçu Cumhuriyet Savcısı tarafından işlemiş olur.
Görevi Kötüye Kullanma Suçunda Ceza İndirimi
Görevi kötüye kullanma suçunda ceza indirimi uygulanabilir. Ceza indirimi, suçluya verilecek cezanın azaltılmasıdır. Ceza indirimi, suçun niteliği, suçluya ait kişisel durumlar, suçun işlendiği şartlar ve suçun sonuçları gibi faktörlere göre verilir.
Örneğin, suçlu için engelli olduğu kanıtlanmışsa veya suçun işlendiği sırada suçluya ait bir psikolojik durum varsa, bu durumlar ceza indirimine sebep olabilir. Aynı şekilde, suçlu suçun işlendiği sırada çok genç ya da yaşlı ise ceza indirimi verilebilir. Suçlu, suçun işlendiği sırada kusursuz bir hayat sürdürdüğünü kanıtlar veya tekrar suç işlememek için çaba gösterirse de ceza indirimi verilebilir.
Görevi Kötüye Kullanma Suçunda Verilecek Cezanın Ertelenmesi
Bu suçta cezanın ertelemesi mümkündür. Bu kamu görevlisinin daha önceden aynı suçu işlememiş olmasına bağlıdır.
Suçluya verilecek ceza uygulanmasının bir süre ertelenmesi; suçluya ait kişisel durumların buna el vermesine, suçun niteliğine, suçun işlendiği sırada içerisinde bulunulan şartlara ve suçun ne gibi sonuçlar doğurduğuna göre değişim gösterir.
Görevi Kötüye Kullanma Suçunda Etkin Pişmanlık
Bu suçta etkin pişmanlık kuramı geçerlilik kazanabilir. Bu, suçlu bulunmuş kişinin işlediği suçun ortaya çıkardığı sonuçları kabul etmesine, mağdurun zararını telafi etmeye çalışmasına ve suçun tekrar işlenmemesi için önlem almasına bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Etkin pişmanlık, hukuk sisteminin adaletli ve insan odaklı bir şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla kullanılır.
Memurun Görevi Kötüye Kullanma Cezası Nedir?
Bir kamu görevlisinin bu suç kapsamında alacağı hapis cezası; en az 6 ay ve en çok 2 yıl olabilir.
Sonuç
Görevi kötüye kullanma suçu, hapis cezası gibi ciddi sonuçlar doğurabilen bir suçtur. Bunun yanında mesleğinden olma ve geçim kaynağını kaybetme riskiyle de karşı karşıya kalınabilir. Sinan Eroğlu Hukuk ve Danışmanlık, bu suç kapsamında görülen davaların tamamı hakkında bilgi sahibidir.
Yargıtay kararlarında bu suçtan beraat eden kamu görevlilerinin hangi gerekçelerle beraat edildiğine dair kapsamlı çalışmalar yürütmüştür. Bu suç kapsamında yargılanan kamu görevlilerinin hukuki yardım alması, bu yardımı da Sinan Eroğlu Hukuk ve Danışmanlık gibi alanında uzmanlaşmış hukuk bürolarından alması zaruridir.
