Tahkikat Nedir?

Hukukta tahkikat nedir? sorusu oldukça önemlidir. Tahkikat, yargılama usulünün en temel kavramlarından biridir. Tahkikat kavramı araştırma sözcüğünün çoğuludur. Yani kelimenin Türkçe karşılığı araştırmalardır.

Davacı ve davalı tarafın ileri sürmüş oldukları karşı sav, iddia ve savunmaların gerçek ve doğru olup olmadığının araştırılması ve mahkemeye sunulan delillerin ve aynı zamanda ibraz olunan belgelerin değerlendirildiği aşamadır. Tahkikatın amacı delil toplamak değildir. Toplanan delillerin incelenmesini ve değerlendirilmesini gerçekleştirmektir. Çok özel durumlar haricinde sonradan sunulan deliller dikkate alınmamalıdır.

Tahkikat, bir dava dosyasında esas hakkında karar verilecek aşamaya gelindiğinin habercisidir. Diğer bir deyişle; bu aşamada iddialar, deliller ve savunmalar incelenir. İnceleme sonucunda dosya bir karara bağlanır.

Tahkikat Hukuk terminolojisinde adli bir gerçeği ortaya koymak için gerçekleştirilen yargısal incelemeler, tartışmalar, araştırmalar de değerlendirmelerin tamamı olarak tanımlanır. Tahkikat, ön inceleme aşamasından sonraki aşamadır. Esas inceleme aşaması olarak da geçer.

Tahkikat aşaması davalı tarafların ileri sürmüş oldukları bütün iddiaların ve savunmaların birlikte incelenmesidir. Bu aşamada iki taraf dinlenilmek üzere mahkemeye gelirler. Tarafların mahkemeye gelmeleri için iki hafta süreleri mevcuttur.

Sözlü yargılamanın tamamlanmasından sonra taraflardan birinin talep etmesi üzerine duruşma iki haftadan az olmamak şartıyla ertelenir. Mahkeme sözlü yargılamalarda taraflara davayla ilgili son sözlerini sorar. Daha sonra kararını verir. Sözlü yargılamalar için taraflara yeniden bir davetiye gönderilmez.

Tahkikat tutanağında;

Mahkemenin adı, duruşmanın açıldığı yer, gün ve saat

• Hakimin, Zabıt Katibinin, tarafların ve varsa vekillerinin, kanun temsilcilerinin, fer’i müdahilin ad ve soyadları
• Yargılamanın gizli ya da alenen yapıldığı
• İkrar, yeminin edası, davanın geri alınmasına muvafakat, davadan feragat, davayı kabule ilişkin beyanlar, sulh müzakereleri ve sonucu
• Beyanda bulunana okumak şartıyla taraf, tanık, uzman, bilirkişi beyanı
• Duruşma dışında yapılan işlerin özeti
• Tarafların sundukları belgelerin neler olduğu
• Tarafların soruşturmaya ilişkin istekleri, kanunların tutanağa yazılmasını emrettiği mevzular
• Ara karar ve nihai hükmün ne olduğu
• Karar ve hükmün açıklanma biçimi bilgileri yer alır.

Tahkikat Aşamasına Ne Zaman Geçilir?

Ön inceleme aşaması sonrasında tahkikat aşamasına geçilir. Ön inceleme tamamlanmadan ve kararlar alınmadan tahkikat aşamasına geçilmez. Yani bu durumda tahkikat için duruşma günü verilmez.

Ön inceleme aşaması tamamlandığında tarafların arasında sulh olup olmadığına bakılır. Bununla beraber ara buluculuk faaliyetinden sonuç alınıp alınmadığı ve mevcut uyuşmazlığın konusu tutanakla tespit edilir. Bu tutanak esas alınarak tahkikat aşaması yürütülür.

Mahkeme tahkikat aşamasına geçmeden önce zaman aşımı ve hak düşürücü sürelerle ilgili defileri ve itirazları inceler. Bu incelemeden sonra karara bağlar. Bütün bu işlemlerin ardından tahkikat aşamasına geçilir.

Taraflar Tahkikat Duruşmasına Nasıl Çağırılır?

Ön inceleme aşamasından sonra mahkeme duruşma günü belirler. Davanın tarafları usulüne uygun bir şekilde duruşmaya davet edilir. Bu duruşma tahkikat duruşmasıdır. Davetiyede duruşmanın günü ve saati belirtilir. Taraflar bu gün ve saatte mahkemede hazır bulunurlar.

Hukuk Mahkemeleri Kanununun 139. Ve 147. Maddeleri gereğince davalının tahkikat duruşmasına davet edilmesi zorunludur.

Tahkikat Duruşması Nasıl Olur?

Duruşma tarafların katılımlarıyla gerçekleşir. Duruşmada hakim, tarafları davada ileri sürdükleri iddiaları ve vakıaları dinler.

Tahkikat duruşmasına katılım için taraflara davetiye gönderilir. Taraflar geçerli bir özrü olmaları halinde duruşmaya katılmayabilirler.

Eğer tarafların geçerli bir durumları yoksa;

• Olmamalarına rağmen duruşmanın devam edeceği
• Yapılan işlemlere itiraz edemeyecekleri
• Tahkikatın sona erdiği duruşmalarda sözlü yargılamaya geçileceği
• Sözlü yargılamalar için duruşmanın ertelenmesi durumunda tarafa yeniden davetiye gönderilmeyeceği

HMK 150. Madde hükmü saklı kalmak şartıyla yokluklarında hüküm verileceği bildirilir. Dolayısıyla özrünü bildirmeyen taraflar duruşmaya katılmamaları halinde meydana gelecek sonuçlara katlanmak durumundadırlar.

Tahkikat Aşamasında Hangi İşlemler Yapılır?

Tahkikat aşamasında ilk olarak deliler toplanır. Tanıklar dinlendikten sonra gerekli değerlendirmeler yapılır. Hakim tahkikat aşamasında en aktif rolü oynar. Bununla beraber tahkikat aşaması en uzun süren yargılama aşamasıdır.

Taraf ve tanıklar dinlendikten sonra bilirkişi incelemesi yapılır. Keşif gerçekleştirilir. Araştırmalar varsa bunlar yapılır, tüm deliller incelenir ve değerlendirilir. Bu aşamada tarafların sözlü açıklamaları özet olarak katip aracılığıyla tutanağa kaydedilir.

Tahkikat Duruşmasına Şehir Dışından Katılabilinir Mi?

2020 yılında Hukuk Muhakemeleri Kanununda değişiklik yapılmıştır. Bu değişikliğe göre taraflardan birinin talebi üzerine talep eden tarafın ya da vekilinin ses ve görüntü nakledilmesi ile bulundukları yerden duruşmaya katılabilirler. Çok karşılaşılan bir durum olmasa da şehir dışından kanuna uygun şekilde duruşmaya katılmak mümkün. Bunun için dilekçe ile talep gerçekleştirilmesi gerekir.

Tahkikat Aşamasında Delil Sunulabilir Mi?

Değişen olgularla ilgili yeni deliller sunulabilir. Bir delilin sonradan ileri sürülmesi eğer yargılamayı geciktirme amacı taşımıyorsa ya da belirtilen sürede ileri sürülememesi ilgili tarafın kusurundan kaynaklanmıyorsa mahkeme söz konusu delilin sonradan gösterilmesine izin verebilir.

Tahkikat Duruşmasında Kayıt Yapılabilir Mi?

Tahkikat duruşmaları alenidir. Yani duruşmaya herkes katılabilir. Ancak duruşma esnasında fotoğraf çekilmez, ses ya da görüntü kaydı alınmaz. Duruşma sırasında kayıt yapılması için bazı şartların varlığı gerekir.

Tahkikat Aşaması Ne Zaman Sona Erer?

Mahkeme tarafından tarafların iddia ve savunmalar toplanıp deliller değerlendirildikten sonra araştırılması gereken bir husus kalmadığında tahkikat aşaması sona erer. Bu noktaya gelindiğinde hakim, tahkikatın tümü için taraflara söz hakkı verir.

Bu beyanlardan sonra tahkikatı gerektiren bir husus kalmadığı ve tahkikatın sona erdiği duruşmadaki taraflara sözlü olarak bildirilir. Yani tefhim edilir. Tahkikat aşaması sona erdikten sonra aynı duruşmada sözlü yargılama aşamasına gelinir.

Sonuç

Tahkikat genel bir değerlendirmedir. Bu süreçte tüm iddia, savunma ve deliler değerlendirilir.

Danışmanlık ve hizmet almak için hemen bizlerle İLETİŞİME GEÇİN