Memur Olmak İçin İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?

Devlet ve kamu kuruluşları belirli dönemlerde yapılan sınavlarla ve mülakatlarla memur alımı yapar. Memur alımı genellikle yılda 1 veya 2 defa yapılır. Bu nedenledir ki kariyerinde memuriyeti hedefleyen kişiler bu imkanı elde edene kadar özel sektörde çalışmak durumunda kalabilir. Öte yandan özel sektörde çalıştıktan sonra memuriyete geçme şeklinde kariyer planlaması yapılması da mümkündür.

Özel sektörden kendi isteğiyle istifa ederek memuriyete geçmek isteyen işçilerin en çok merak ettikleri ise “Ne kadar tazminat alırım?” sorusu olur. Öncelikle, kendi isteğiyle işten ayrılan bir işçi, kıdem tazminatına hak kazanamaz. Bununla birlikte bu kuralın istisnaları kanunda düzenlenmiştir. Konuyu 4857 Sayılı İş Kanunu’nun “İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı”nı düzenleyen 24. maddesi kapsamında değerlendirmek gerekir.

İşçinin Haklı Nedenle İş Sözleşmesini Feshetmesi Halinde Kıdem Tazminatı Hakkı

İşçinin hangi durumlarda iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme hakkı olduğu İş Kanunu madde 24’te düzenleniyor. Bu durumları şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Sağlık sebepleri: Yapılan iş nedeniyle işçinin sağlığının bozulması veya işin niteliğinin hayatı için tehlike arz etmeye başlaması durumu.
2. İyi niyet ve ahlak kurallarına uymayan durumlar: İş sözleşmesi hakkında gerçeğe aykırı bilgiler vererek işçinin yanıltılmış olması, işçinin iş yerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu kendisine bildirdiği halde işverenin gereken önlemleri almaması gibi durumlar.
3. Zorlayıcı sebepler: İş yerinde bir haftayı geçecek şekilde işin durmasına neden olan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması durumu.

Ayrıca iş sözleşmesini haklı nedenle fesheden işçinin kıdem tazminatı ile ilgili olarak, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 120. maddesi ile yürürlükten kalkan 1475 Sayılı İş Kanunu’nun kıdem tazminatını düzenleyen 14. maddesine atıf yapılmaktadır. Buna göre yukarıda sayılan hallere ek olarak muvazzaf askerlik hizmetini yapmak veya yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı almak için de işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme hakkı bulunur. Ayrıca evlenen kadınların evlenme tarihinden itibaren 1 yıl içinde iş sözleşmelerini haklı nedenle feshetmeye hakları vardır.

Yukarıda sayılan durumlarda işçi, iş sözleşmesini haklı nedenlerle feshetmiş sayılır ve kıdem tazminatına hak kazanır. İşçinin iş sözleşmesini kendisi feshettiği halde kıdem tazminatına hak kazandığı bu durumlar kanunda tahdidi olarak sayılmıştır.

Görüldüğü üzere işçinin iş sözleşmesini kendisi feshetmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanamayacağı yönündeki genel prensibin istisnasını oluşturan bu haller arasında işçinin memuriyete geçmek için iş sözleşmesini feshetmesi durumu yer almamaktadır.

Memuriyete Geçme Amacıyla İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshedilmesi Konusunda Yargıtay’ın Yerleşik İçtihadı Nedir?

Memuriyete geçmek, işçinin kıdem tazminatına hak kazanmasını sağlayacak haklı nedenle fesih sebepleri arasında sayılmamakla birlikte, kanunda düzenlenmeyen bazı hallerin Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarıyla düzenleme altına alınması mümkündür. Bu nedenle bu konudaki Yargıtay içtihatlarını da ayrıca incelemek gerekir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2015/21481 E., 2018/17060 K. sayılı ve 01.10.2018 tarihli kararında; işçinin devlet memuriyetine geçmesinin fesih için haklı neden olmadığını belirtir: “Somut uyuşmazlıkta, davalı işçi, iş akdini devlet memuriyetine geçiş gerekçesiyle kendisi sonlandırmıştır. Açıklandığı üzere feshin haklı nedene dayanmadığı gözetilerek davacı işverenin cezai şart talebinin uygun oranda bir takdiri indirime gidilerek kabulü yerine davalının fesihte haklı olduğu şeklindeki yerinde olmayan gerekçeyle reddi hatalıdır.”

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2012/24331 E., 2014/23084 K. sayılı ve 02.07.2014 tarihli emsal kararında da memuriyete geçişin sözleşme feshini gerektiren istifanın haklı nedenlere ilişkin hükmüne uymadığını ve tazminatın söz konusu olmadığını ifade eder.

Buna göre Yargıtay’ın yerleşik içtihadı, memur olmak için iş sözleşmesini fesheden bir işçinin kıdem tazminatına hak kazanamayacağı yönündedir.

Sinan Eroğlu Hukuk ve Danışmanlık olarak iş hayatında hem işverenin hem de işçinin haklarının korunması gerektiği inancıyla, iş sözleşmelerinden doğan her türlü ihtilafta sizlere yardımcı olmak için profesyonel ve deneyimli ekibimizle her zaman yanınızdayız.

Av. Sinan Eroğlu