Genel

Kambiyo Senetlerinin Özellikleri

Türk hukuk sistemine göre kıymetli evrakların bir alt türü olan, kambiyo senetlerinin özellikleri bakımından, alacak senedi özelliği taşırlar. Kambiyo senetler başta ticaret hayatı olmak üzere birçok alanda kullanılır. Kambiyo senetlerin düzenlenmesi hukuki ilişkinin geçerli olmasına bağlı değildi. Bu özelliği ile herhangi bir şarta bağlanmadan borç ödenmesini kabul özelliği taşır. Ancak sık el değiştirme özeliklerinden dolayı, kullanılması, düzenlenmesi sıkı şartlara bağlanmıştır.

Kambiyo Senetleri Nelerdir?

Borç ve alacak senedi vasıtası taşır. Senedin düzenlenmesiyle, senede bağlı olarak borç, alacak ilişkisi kurulur. Senedin düzenlenmesine sebep olan borç ilişkisinden bağımsızdır. Senedin düzenlenmesinde yer verilen esas borç ilişkisinin tespiti olanaksızdır. Kambiyo senetlerde borç, alacak ilişkisi senette düzenlenen miktarla sınırlıdır. Türk Ceza Kanunu’nda hamiline ve emre yazılı kambiyo senetler resmi evrak statüsünde değerlendirilmiş, kanun koyucu bu durumu piyasa güvenirliğini koruma düşüncesi ile açıklamıştır.

Kambiyo Senetlerinin Türleri Nelerdir?

Türk hukukunda üç tür kambiyo senedi esas alınmıştır. Bunlar;

  • Senedi düzenleyen kişinin muhatap olduğu kişiden alacağını, alacaklı sıfatıyla muhatabın ödemesini sağlayan poliçe,
  • Muhatabın olmadığı, doğrudan imza edilerek borç ikrarı niteliğine sahip, poliçe hükümlerine tabi bono,
  • Hamiline yazılı, muhatabın ilgili banka olduğu, muhatap bankanın ciro edemeyerek, ödeme aracı olarak kullandığı çek,

Başlıca kambiyo senet çeşitleridir. Türk hukukunda kambiyo senetlere ilişkin haciz yolu ile icra takibi için özel düzenlemeye gidilmiş, usul ve şartları belirlenmiştir. Senedin düzenlenmesine konu olan alt ilişkin için genel haciz yoluna başvurulabileceği gibi, bu senetlere özgü ayrıca icra takibine de başvurulabilir.

Kambiyo Senetlerinin Türleri Nelerdir

Kambiyo Senetlerin Ortak Özellikleri Nelerdir?

Kambiyo senetler tedavül gücü ve maddi değerleri olan kıymetli evraklardır. Kambiyo senetler belirli bir paranın ödenmesi amacı ile kurulurlar. Kambiyo senetler bir malın teslimi amacı ile düzenlenemez, sebepten soyut hukuki işlemlerden olup, bu özelliği hukuki sebebin yokluğunu göstermez. Temel hukuki ilişki için tespit aracı değildir. Temelde borç ilişkisi geçersizlik durumu, kambiyo senetlerin geçerliliğini gizlemez.

Kambiyo senetleri ciro ve teslim yolu ile devredilebilen senetlerdir. Bu durum dolaşımını kolaylaştırır. Bu durumun aksine düzenleme yapabilmek için, senette olumsuz emre kaydının yazılı olması gerekir. Bu durumla nama yazılı senet, alacağın temliki yöntemi ile devredilebilir. Senet borçlusu, senedin vade tarihi geldiğinde, senedi elinde bulundurana gidebileceği gibi, senedi elinde bulunduranı tanımadığı durumlarda, elinde senedi bulunduranın, senet borçlusuna gitmesi uygundur.

Kambiyo Senetlerinde Zamanaşımı Süreleri Kaç Yıldır?

Vadesi geldiği halde ödenmeyen kambiyo senetleri hamil borcun ödenmesi için haciz yolu icra takibi talep edebilir. Hamilin kambiyo senetlere dayanak ileri süreceği talepler 3 yıl süre geçtiğinde zamanaşımına uğrar. Çekler için zamanaşımı, çekin ibrazın süresinin bitiminden başlayarak 3 yıldır.

Çeklerin ibraz süreleri zamanaşımı bakımından önem kazanır. Çeklerin düzenlendiği yerde ödenmesi gerekiyorsa, düzenlendiği tarihten itibaren on gün, ödeme yeri farklı bir yerse bir ay, düzenleme yeri ve ödeme yeri farklı kıtalarda olması durumunda üç ay içinde ibraz edilir.

Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolunun Şartları Nelerdir?

Kambiyo senetlerde haciz yoluna başvurulabilmesi için ilk şart alacağa ilişkin bir kambiyo senedinin varlığıdır. Poliçe, bono ve çek dışında herhangi bir kıymetli evraka dayanarak haciz yoluna başvurulamaz. Haciz işlemlerine ilişkin başvurma yetkisi kambiyo senedin hamilidir. Borçlu kişi senedin sorumlusudur. Kambiyo senetlerde haciz işleminin başlatılabilmesi için, vade tarihinin mevzuata uygun olarak gelmiş olması gerekir. Aksi durumda, herhangi bir gerekçeye dayandırılarak haciz işlemi başlatılamaz.

Kambiyo Senetleri İcra Takibi ve Haciz İşlemlerine İtiraz Nasıl Yapılır?

İcra takibi başlatılan kambiyo senetlerine ilişin borçlu, haklı bir neden olası durumunda itiraz edebilir. İtiraz süresi borçluya ödeme emri tebliğinden itibaren başlayarak 5 günlük süredir. İtiraz ödeme emrinin gönderildiği icra dairesine yapılır. Borçlu icra dairesinin yetkisine, senetteki imzaya, kambiyo senedine, borcun daha önce ödendiğine, borcun alacaklı tarafından ertelendiğine itiraz edebilir. Hukuken itirazların yazılı yapılması gerekir.

Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip başlatılmışsa, itirazın icra mahkemesine yapılır. Bu hususta icra dairesine yapılan itirazlar geçersizdir. İtiraza ilişkin yetkili mahkeme, icra takibinin başlatıldığı icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesidir.

Kambiyo Senedi Menfi Tespit Davası Nedir?

İcra ve haciz işlemlerine konu kambiyo senetlerinde, borçlu borcunu daha önceden ödemiş, ancak itiraz süresi içerisinde itiraz hakkını kullanamadığı durumlarda, iddiasının tespiti için genel mahkemelerde menfi tespit davası açma hakkına sahiptir. Bu dava kambiyo senedin kendisine değil, borcun ödendiğine ilişkin davadır. Menfi tespit davasının açılması, icra ve haciz işlemlerini resen durdurmaz. İcra ve haciz işlemlerinin durdurulabilmesi için, menfi tespit davasına ilişkin sunulan dilekçede icra takibinin durdurulmasının talep edilmesi gerekir.

Kambiyo Senedine İtiraz Dilekçesi İcra Takibini Durdurur Mu?

Kambiyo senetlerinin icra takibine düşmesi durumunda, borçlu senette bulunan imzanın kendisine ait olmadığını veya borcunu ödediğinden veya haklı bir sebepten, icra takibine itiraz başvuru hakkını kullanabilir. Borçlunun itirazı, icra takibini resen durdurmaz. İcra takibinin durdurulmasına yönelik talebi inceleyen mahkeme itirazı yerinde görürse, icra takibi işlemi karar verilinceye kadar tedbir olarak durdurulmasına karar verebilir.

Borçlu senette bulunan imzaya itirazda bulunmuşsa, bilirkişi incelemesi yaptırılarak imzanın borçluya ait olup olmadığını tespiti yapılır. Tedbir gereği icra ve haciz işlemleri durdurulmuş ve mahkeme itirazı yerinde görmeyerek reddetmişse, itiraz eden inkar tazminatı ödemek zorunda kalır. Takip işlemleri kaldığı yerden devam eder. Mahkeme tarafından, borçlunun itirazı yerinde görülürse, hamiline inkar tazminatı alır. Belge üzerinde sahtecilik meydana gelmişse, ayrıca hakkında ceza davası açılır.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Göz Atın
Kapalı
Başa dön tuşu