İştirak Nafakası (Çocuk İçin Nafaka) Nedir?
Bu yazımızda iştirak nafakası nedir, iştirak nafakası ne zaman istenebilir, çocuk nafakası kararı nasıl verilir, çocuk nafakası miktarı nedir gibi soruların cevaplarını tüm detaylarıyla açıklığa kavuşturacağız. Boşanma davalarında müşterek çocuk söz konusu olduğunda önemli bir soru haline gelen “iştirak nafakası nedir” sorusunun cevabı pek çok kişi tarafından merak edilmektedir. O halde gelin birlikte bu konuyu detayları ile anlayalım.
İçindekiler
İştirak Nafakası Nedir?
İştirak nafakası nedir sorusunun cevabı en temel kapsamı ile şöyledir; velayet kendisine verilmeyen eşin, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine katılma amacıyla ödediği nafakaya iştirak nafakası adı verilir. Boşanmış olma, kendisine velayet verilmemiş olan ana ya da babanın çocuğun bakım masraflarına katılma yükümlülüğüne son vermez. TMK m.182/II’ye göre; velayet hakkı kendisine verilmeyen eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır. İştirak nafakası, ergin olmayan çocuğa veya velayet hakkına sahip olan eşe ödenir.
İştirak Nafakası Ne Zaman İstenebilir?
Çocuk nafakası adı da verilen iştirak nafakası boşanma davası, ayrılık ve evliliğin butlanı davalarında talep edilebilmektedir. Dava devam ederken veya dava sonuçlandıktan sonra ayrı bir dava açılarak talep edilebilir. Dolayısıyla çocuk nafakasının dava devam ederken istenmemiş olmaması daha sonradan istenmesine engel değildir. Boşanma davası görülürken ödenecek olan nafaka, tedbir nafakasıdır. Dolayısıyla tedbir nafakası, çocuk nafakası ile karıştırılmamalıdır. İştirak nafakası, kural olarak çocuğun erginliğe erişilmesi süresine kadar talep edilebilir.
Çocuk Nafakası Miktarı Nedir?
İştirak nafakası hesaplanırken bazı ölçüler esas alınır. Bunlar; çocuğun ihtiyaçları(yiyecek, giyecek, barınma, sağlık, eğitim giderleri vb.) ,eşlerin mali ve sosyal durumları vb. Çocuğun gelirleri ve hakimin takdir yetkisi olarak sıralanabilir. Bu konu 4721 sayılı kanunun “Nafaka Miktarının Takdiri” başlıklı 330.maddesinde;”Nafaka miktarı, çocuğun ihtiyaçları ile ana ve babanın hayat koşulları ve ödeme koşulları dikkate alınarak belirlenir.” olarak açıklanmıştır.
İştirak nafakasını ödemekle yükümlü olan eşin bu nafakayı ödemek için ekonomik gücü olmaması halinde; bu ekonomik güç yükümlü eşin kusurundan kaynaklanmıyorsa ödeme yükümlülüğü ortadan kalkmaktadır. Sayılan ölçütler dikkate alınarak hakim tarafından hakkaniyete uygun bir karar verilir. Taraflar aralarında yapacakları bir anlaşma ile nafaka miktarının artırım oranını ve miktarın ödeneceği birimini tayin edebilirler. Eşlerin birden fazla müşterek çocuklarının bulunması halinde yaş ve eğitim durumlarına göre nafaka miktarı değişir.
Hakim çocuk nafakası için miktarı takdir ederken her çocuğun giderine göre hakkaniyete uygun bir nafaka hesaplayacaktır. Çocuk nafakası hakimin vereceği karara göre her ay peşin olarak veya irat şeklinde ödenebilir. İştirak nafakasının irat şeklinde ödenmesine karar verilmiş olması halinde bu giderlerin, gelecek yıllarda ne miktarda ödeneceğine talep üzerine karar verir. Bu durumda hakim, gelecek yıllara ilişkin kararında, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarını göz önünde bulundurur.
İştirak Nafakasına (Çocuk İçin Nafaka) Nasıl Karar Verilir?
Türk Medeni Kanunu madde 329’a göre iştirak nafakası davasını açabilecek kişiler şu şekildedir:
- Çocuk ile filen ilgilenen anne veya baba
- Çocuğun ayırt etme gücüne sahip olmaması halinde kendisine atanmış olan kayyım veya vasi
- Çocuğun ayırt etme gücüne sahip olması halinde kendisi
Çocuk nafakasına hükmedilebilmesi için boşanma veya ayrılık kararının kesinleşmiş olması gereklidir. Çünkü boşanma süreciden söz konusu olacak nafaka türü, tedbir nafakasıdır. İştirak nafakası, çocukların korunmasına yönelik olup kamu düzenine ilişkin olması nedeniyle hakim bu konuda re’sen karar verir. Daha açık bir ifadeyle; iştirak nafakası için herhangi bir talebe gerek olmaksızın karar verilebilir. İştirak nafakası için dava açılacağı zaman ise yukarıda bahsedilen dava açmaya yetkili kişilerin bu davayı açması gerekir.
Çocuğa Verilen Nafaka Maaşın Yüzde Kaçıdır?
Çocuk nafakasına hükmedilirken maaş sahibi olan nafaka yükümlüsü için belli bir oran uygulaması söz konusu değildir. Mahkeme yukarıda bahsettiğimiz kriterlere ve taraflarının sosyo-ekonomik gücünü göz önünde bulundurarak gerekli olan miktara hükmedecektir.
Çocuk Nafakası Ne Kadar Sürer?
İştirak nafakasının sona erdiği durumlar şu şekildedir:
- Çocuğun Ergin Olması: Çocuğun ergin olmasıyla beraber çocuk nafakası kendiliğinden sona erer.18 yaşını tamamlayan, evlenen veya mahkemece ergin kılınan çocuk bu kapsama girer. Eğer çocuk ergin olduğu halde eğitim hayatına devam ediyorsa çocuk nafakasının kendiliğinden kalkması söz konusu değildir. Çocuğun eğitimine gereken normal süre boyunca çocuk nafakası ödenmeye devam edilir.
- Ölüm: Nafakayı ödemesi gereken kişi veya nafakanın ödeneceği çocuğun ölmesi durumunda nafaka sona erer. Doğan borçları ödemeyen nafaka yükümlüsünün ölümünden sonra bu miktar yükümlünün mirasçılarından talep edilebilir. Yine aynı şekilde çocuğun ölmesi durumunda alacakları talep etme hakkı çocuğun mirasçılarına geçmektedir.
- Velayet Hakkının Alınması: Eğer velayet hakkı nafaka yükümlüsü eşe geçerse iştirak nafakası için yükümlülük hali velayet alımı için açılan davanın açıldığı tarihten itibaren geçerli olacak şekilde sona erer.
- Çocuğun Hayatını Kazanmaya Başlaması: Ergin olmayan çocuk kendi hayatını kazanmaya başladığı takdirde nafaka yükümlüsü mahkemeye başvurarak nafakanın sona ermesini talep edebilir.
- Eşlerin Tekrar Evlenmeleri: Velayet hakkı sahibi eş ile nafaka yükümlüsü eşin, nafaka alacaklısı çocuğun erginliğinden önce tekrar evlenmesi halinde nafaka sona erer.
- Nafaka Yükümlüsünün Yoksullaşması: Eğer nafaka yükümlüsü yoksulluğa kendi kusuru olmadan düşmüş ise nafaka, kesinleşen mahkeme kararı ile sona erer.
- İştirak Nafakasından Vazgeçilmesi: Velayete sahip olan eş muaccel olup da ödenmeyen iştirak nafakasından vazgeçebilir. Veyahut eşler aralarında yaptığı bir anlaşma ile iştirak nafakasından vazgeçebilirler.
İştirak Nafakasını (Çocuk İçin Nafaka) Ödememek Suç Mudur?
İştirak nafakasının ödenmemesi durumunda cebri icra ile tahsili yoluna gidilebilir. Nafakanın alımını kolaylaştırmak için alınan tedbirler şu şekildedir:
- Nafaka alacakları İcra İflas Kanununa göre düzenlenecek sıra cetvelinde 1. sıra alacaklar arasında sayılmıştır. Dolayısıyla nafaka borçlusunun menkul ya da gayrimenkul mallarının icra yolu ile satılması durumunda satış parasından nafaka alacağı öncelikle ödenir.
- Nafaka alacaklarının tahsili için emekli maaşına haciz konulabilir.
- Nafaka alacağının tahsili için nafaka borçlusunun maaşına haciz konulması durumunda aylık nafaka miktarının tamamı maaştan kesilir.
- Nafaka borçlusunun maaşında önceden haciz olsa bile aylık nafaka miktarı önceki hacizlerden bağımsız olarak maaştan kesilir.
Kural olarak, borcunu ödeyemeyen borçlunun şahsına veya kişilik haklarına yönelik cebri icra yürütülemez. Günümüzde cebri icranın konusu, borçlunun mal varlığıdır. Dolayısıyla hiç mal varlığı olmayan bir borçlu, takip prosedürünün gereğini yerine getirmiş ve kendisine düşen yükümlülüklere aykırı davranmamışsa sırf borcunu ödeyememesi nedeniyle cezalandırılmayacaktır.
Ancak nafaka borçları, bu ana kuralın istisnasıdır. İcra ve İflas Kanunu m.344’e göre; nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse borçlu tahliye edilir.
Nafaka Miktarı Nasıl Artırılır?
Müşterek çocuklar için belirlenen çocuk nafakasının miktarı değişen koşullara göre açılacak olan iştirak nafakasının arttırılması davası ile yeniden şekillendirilebilir. Nafaka yükümlüsünün mali durumunun iyileşmesi, alım gücünün azalması, çocuğun giderlerinin artması gibi durumlar bu koşullar arasında sayılabilir.
İştirak Nafakası (Çocuk İçin Nafaka) Davalarında Görevli Mahkeme Hangisidir?
İştirak nafakası davasının görüleceği mahkeme Aile Mahkemesidir. Aile Mahkemelerinin bulunmadığı ilçelerde ise bu davaları Aile Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemesi karara bağlar. İştirak nafakasını velayetin olduğu taraf, sonradan dava açarak talep edecekse yetkili mahkeme; nafaka alacaklısının, davalının veya çocuk nafakası istenilen müşterek çocuğun yerleşim yeri Aile Mahkemesi’dir.
Ergenliğe ulaşmış çocuğun engelli olması halindede iştirak nafakası kesilirmi. Yada ergen ama engelli çalışamayacak durumda olan çocuğa nafaka bağlanabilirmi.
Merhaba, 0 530 126 31 35 numaralı telefon ya da info@sinaneroglu.av.tr mail adresinden bizimle iletişime geçerek danışmanlık veya avukatlık hizmetimizden faydalanabilirsiniz.