İş Arama İzni Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

İş Arama İzni, İş Kanunu içerisinde yer alan ve düzenlenen bu kanun kapsamında tüm işçilere tanınan haklardan sadece bir tanesidir. İşçi ve işveren arasındaki tüm kuralların bir düzene dayandırılması adına kanunlar konulur. Bu kanunlardan bir tanesi de iş arama izni olarak bilinir. Çalışmakta olduğu iş yerinden ayrılmayı düşünen yahut ayrılacak olan kimselere yeni bir iş araması için verilecek olan izin türüdür.

İş Kanunu’na göre, belirsiz süreli olarak hazırlanacak olan iş sözleşmesinin feshinden önce bu durum karşı tarafa bildirilmek zorundadır. Bir ihbar süresinde iş arama izni olarak nitelendirilen bu süre boyunca işçiye yeni bir iş araması için izin hakkı verilmelidir.

İş Arama İzni Kaç Saat?

Günlük en az iki saat olarak verilen iş arama izni ihbar süreci içerisinde bir işçiye yeni bir iş bulması için tanınan süredir ve günde iki saatten az olamaz. Yeni bir iş arama süreci oldukça önemli bir durumdur. İşveren kişiler uygulama sırasında bu kriterlere riayet etmediğinden işçiler zaman zaman zor durumda kalabilir.

İş Arama İzni Nasıl Kullanılır?

Özellikle yeni iş arama izni iki şekilde gerçekleştirilebilir. Bunların ilki; günlük en az iki saat olacak şekilde ihbar süresinin her günü için kullanılabilir. İkinci olarak ise; bu iznin toplu olarak kullanılabildiği durumlardır. İznin günlük kullanımı işçinin talebine bağlı bir durum değildir. Yani işçi bu izni talep etmese bile işverenin bu izni kullandırmak zorundadır.

Bu İzin Ne Zaman Kullanılır?

İş sözleşmeleri yahut toplu işçi sözleşmeleri ile belirlenen iş arama izni kullanım zamanı sözleşmeler içerisinde bu konu hakkında bir düzenleme bulunmuyorsa yahut taraflar arasında bir anlaşma söz konusu değilse; izin saatlerinin ve günlerinin belirlenmesinde öncelikle işyerinin ve işçilerin haklı menfaatleri değerlendirilir.

İş Arama İzni Hesaplama

Bir iş arama izni hesaplama süreci işçinin kıdemine bağlı olarak değişebilir;

• 6 Aydan Az Çalışmış İşçi: İki haftalık bir ihbar süresi kapsamında 14*2= 28 saat olacak şekilde en az izin süresi bulunur.
• 6 ay İle 1,5 Yıl Arası Çalışmış Olan İşçi: Dört haftalık bir ihbar süresi kapsamı içerisinde 28*2= 56 saat en az iş arama izni bulunur.
• 1,5 Yıl İle 3 Yıl Arası Çalışmış Olan İşçi: Altı haftalık ihbar süresi kapsamında 42*2= 84 saat olacak şekilde en az izin süresi olur.
• 3 Yılın Üzerinde Çalışmış Olan İşçi: Sekiz haftalık ihbar süresi kapsamında 56*2= 112 saat en az izin süresi bulunur.

Tüm bu süreler hesaplanırken, çalışma kapsamı içerisinde yer almayan günler söz konusu ise ikişer saat olarak bu sürelerden iş arama izni olarak çıkarım yapılır.

Bu İzni Kullanmanın Şartları

Öncelikle iş arama izni kullanılmasının belirli şartları vardır. Bu şartlar doğrultusunda iş arama izni uygulanabilir. Bu şartlar;

• İşçiye Fesih İhbarının Yapılmış Olması
• Geçerli Bir İş Sözleşmesinin Olması
• İş Sözleşmesinin Feshinin Haklı Bir Neden Yerine, Geçerli Bir Nedene Dayanması

Gibi şartlar iş arama izni kullanılması için geçerli olmalıdır.

İzin Kullandırılmaz veya Eksik Kullandırılırsa

Bir işveren iş arama izni vermez veya eksik kullandırmak isterse, o süreye ilişkin ücreti işçiye ödemek zorundadır. İş arama izninin kullanılmadığı durumlar bulunuyorsa; işveren o sürece ilişkin ücreti işçiye iki katı olacak şekilde ödemek durumundadır.

İş Arama İzni Ücreti

Bir iş arama izni ücreti işçiye ödenecek olan asıl ücrete ilave edilerek yapılır.

Bu ücreti hesaplamak için;

• Saatlik Ücret
• İş Arama İzni Toplam Saati
• Katsayı formülü kullanılarak hesaplanır.

Konu İle İlgili Özel Durumlar

İş Kanunu kapsamında iş arama izni ile ilgili belirlenen özel durumlar şunlardır;

• İhbar Süresi İçinde İşçinin Yeni Bir İş Bulması Durumu: Yeni bir iş bulan işçi artık bu izni kullanamaz durumdadır.
• İhbar Tazminatı Verilmesi Durumu: Bu gibi durumlarda iş arama izni ücreti söz konusu değildir.
• İhbar Süresinin Tatil Gününe Denk Gelmesi Durumu: Yargıtay’da bu gibi durumlarda özellikle iş arama izin süresinin tatil gününde kullanılamayacağı görüşünü benimsemiştir.
• Cumartesi Çalışması Olan İşyeri Durumu: Söz konusu geçen tatil gününde iş arama izni ücreti bulunmaz.

Özel durumlar dışarısında kalan olaylarda değerlendirmeler işveren ve işçi arasında değerlendirilir.

İş Arama İzninin Kullandırıldığı Nasıl İspatlanır?

İş arama izninin kullandırıldığının ispatlanması yükü tamamı ile işverene aittir. Yine Yargıtay’da bu konuda tüm sorumluluğu işverene yüklemiştir. Örnek verilmek istenirse; iş arama izni dilekçesi evrağının oluşturulmuş olması bir ispat aracı olarak gösterilir.

İşçi – İşveren İlişkilerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Sürecin hem işveren hem de işçi açısından sağlıklı yürütülmesi için İş Kanunu çerçevesinde belirlenen kurallara uyulmalıdır. Bu noktada işçi ve işveren ilişkilerinde dikkat edilmesi gerekenler şöyledir;

Süre Artırılabilir Mi?

İş arama izni süresi işçi lehine olacak biçimde artırılabilirken asla azaltılamaz. İşçi lehine artırılabilen bu süreç kısaltılamaz. Sürecin artırılması işçi ile işveren arasında henüz iş başlangıcı sırasında bir sözleşme ile düzenlenmişse mümkün olabilirken; işveren işçisine fesih ihbarı yapıldıktan sonra kendi iradi melekeleri ile fazla izin kullandırılması ile de gerçekleşebilir.

İş Arama İzni Dilekçesi

Yazılı bir beyan olması şart olmamak ile birlikte yeni iş arama izni dilekçesinin yazılı olmasında yararlar bulunur. Bu dilekçe özellikle de belirli bazı konularda ispat belgesi olarak kullanılabilecek olmasından dolayı önem taşır. Hukuksal anlamda belge niteliği taşıyabilecek resmi bir belge olması ile iş arama izni dilekçesinin bulundurulması gerekir.

İş Arama İzni Toplu Kullanma

İşçi eğer isterse iş arama izinlerinin saatlerini topluca olacak şekilde birleştirerek kullanabilir. Ancak işçi iş arama iznini toplu kullanmak istediğinde bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve işten ayrılma durumunu işverene bildirmek zorundadır. Günlük çalışma normaldeki gibi devam ederken, ihbar süresinden hemen önce kullanılır. İşçi böyle bir durumu talep edebilir ve böyle bir talebi işveren kabul etmek ile yükümlüdür. İş sözleşmesi ihbar süresinin bitimi ile sona erer.

Kimler Kullanabilir?

İş arama izni için geçerli tüm şartların oluşturulduğu durumlarda tüm işçiler bu haklardan faydalanabilir.

Deniz Çalışanlarının ve Gazetecilerin İzni

TBK 421/2 maddesi gereğince belirsiz süreli halde bulunan iş sözleşmesinin feshi durumlarında, fesih ihbar süresi içerisinde öncelikle iki saatlik bir iş arama izni tanınır. Bu kapsam içerisinde gazeteciler ve deniz çalışanları fesih ihbar süresi içerisinde bu izin haklarına sahip olan meslek dallarıdır.

Kısmi Süreli, Belirli Süreli ve Deneme Süreli Çalışanların İzni

Kısmi süreli iş sözleşmelerinde iş arama izni söz konusu ise; deneme süreli ve belirli süreli iş sözleşmesinin fesinde arama izni söz konusu olamaz. Durumlarının bulunması her iki tarafında dikkat etmesi gereken önemli hususlardır.

Günlük 2 Saat İş Arama İzni Nasıl Hesaplanır?

İhbar süresi ne kadar ise o kadar gün sayısı ile minimum iş arama izni olan 2 saat çarpılır ve işçinin toplam kaç saat iş arama izninin olduğu bulunmuş olur. Böylelikle bu hesaplama ile iş arama izni kaç gün sorusunun cevabı ortaya çıkar.

İş Arama İzni Günde En Az Kaç Saat?

İş arama izninin süresi günde en az 2 saat olacak şekilde ayarlanmıştır. Bu süreden daha az olamaz.

İş Arama Hakkı Ne Kadar?

İşçi ister ise iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu şekilde kullanabilir. Süreli fesih ile birlikte ihbar süresi halinde günde 2 saat süre ile iş arama iznini kullanabilir duruma gelir. Bu süre asgari bir süredir ve artırılabilir.

Sonuç

İş arama izni, işten çıkma arifesinde bulunan işçinin en önemli haklarından birisidir. İş Kanunu bu konu kapsamında getirdiği düzenlemeler ile hem işçiyi hem de işvereni mağdur etmemek adına bazı önlemler almıştır. İhbar süresi içerisinde yeni bir iş bulabilmesi adına işçiye günlük 2 saat olarak verilen izne ”iş arama izni” adı verilir.

Bir işçi işten süreli fesih yolu ile ya da haklı fesih yolu ile ayrılabilir veya çıkarılabilir. İş arama izni iş saatleri içerisinde özellikle de iş bulma ihtimalinin yüksek olduğu zaman dilimleri içerisinde kullanılmalıdır. Diğer izin günleri içerisinde işveren tarafından iş arama izni arama durumuna ihtimal verilmez. Tüm bu uygulanacak kurallar İş Kanunu kapsamında belirlenir ve düzenlenir.