İhbar Tazminatı

İş hayatında, iş akdinin tek taraflı feshedilmesi ile ortaya çıkan ihbar tazminatı, iş akdini tek taraflı feshedin aleyhine, diğer tarafın ödemek zorunda kaldığı tazminattır. İhbar tazminatı işçi tarafından talep edilebileceği gibi, işveren tarafından da talep edilebilir. İhbar tazminatının hak edilebilmesi için, haklı bir dene olmaksızın iş akdinin tek taraflı feshedilmesi gerekir.

İhbar Tazminatı Nedir?

İhbar tazminatı 4857 sayılı İş Kanun’un 17. Maddesinde düzenlenmiştir. İş veren işçiyi işten haklı bir nedenle çıkartacaksa, bu durumu işçiye yazılı olarak bildirmelidir. Bu durum işçi açısından da geçerli olup, işverene işten ayrılacağını yazılı olarak bildirmelidir. İş akdinin feshi her iki taraf içinde haklı bir nedenle gerçekleşmiş ve yazılı olarak bildirilmişse, ihbar tazminatı hakkı doğmaz.

Ancak işçi veya işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın iş akdinin feshi durumunda, karşı tarafa ihbar tazminatı ödemek zorundadır. İhbar tazminatı iş sözleşmesinde yer verilen deneme süreleri için geçerli değildir. Bu durumda işçi işten çıksa veya çıkarılsa, ihbar tazminatına ilişkin hak oluşmaz.

İhbar Tazminatının Süresi Nasıl Hesaplanır?

İhbar tazminatı şartların oluşması durumunda ödenir. İş sözleşmesi belirsiz süre ile yapıldığı durumlarda, istifa etmeden önce durum işverene yazılı olarak bildirilir.

İhbar süresi;

• Çalışanın hizmet süresi 6 aydan az ise 14 gün,
• Çalışma süresi 6 aydan 1,5 yıla kadar olanlar 28 gün,
• Çalışma süresi 1,5 yıldan 3 yıla kadar olanlar 42 gün,
• Çalışma süresi 3 yıldan fazla olanlar 56 gün,

Olarak hesaplanır. İhbar tazminatına konu sürelerde hafta sonları ve resmi tatiller hesaplara dahil edilir.

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İhbar tazminatı hesaplanmasında, çalışma süresine bağlı olarak belirlenen ihbar tazminatı süresi göz önünde bulundurularak hesaplanır. İhbar tazminatını hak eden taraf, çalışma süresi içerisinde işçinin son almış olduğu bürüt gelirin, ihbar tazminatı gün sayısı ile çarpılarak elde edilir.

Hesaplanan ihbar tazminatından gelir vergisi, damga vergisi kesintileri yapılarak, hak eden tarafa ödenir. İşçiye iş saati içerisinde söylenmeyen işten çıkarmalarda, ihbar süresi bir sonraki günü olarak belirlenir. İhbar tazminatında kanuni süreler hafta olarak belirlenmiştir.

İhbar Süresinde İş Araması Yapılabilir Mi? İş Kanunu’na göre, işverenin ihbarın bildirilmesinden itibaren, mesai dahilinde günde 2 saat iş arama izni vermesi yasal yükümlülüktür. Bu sebeple işçinin yevmiyesinden kesinti yapılamaz.

Önceden bildirilmek kaydı ile işçinin günlük iş arama süreleri birleştirilerek, toplu ödeme yapılabilir. İşçinin talep etmesine rağmen, işveren işçinin iş arama izinlerine riayet etmezse, bu süre dahilinde çalıştırdığı süreyi zamlı olarak ödemek zorundadır. Konuya ilişkin aksine bir hüküm bulunmadığı durumlarda, zamlı ücret %100 olarak öngörülür.

Belirli Süreli İş Sözleşmesi İhbar Tazminatı

İhbar tazminatları belirsiz süreli iş sözleşmelerinin tek taraflı feshi durumunda ortaya çıkan bir haktır. Belirli süreli iş sözleşmelerinde, iş sözleşmesine dayandırılarak, belirlenen süre sona erdiğinde, işveren veya işçi tek taraflı iş akdini fesih yetkisine sahiptir. Bu durumda işçi veya işveren ihbar tazminatı ödemek durumunda kalmaz.

Ancak belirli süreli iş sözleşmelerinde, süre dolmadan tek taraflı iş akdinin feshi durumunda, zarara uğrayan taraf, karşı taraftan zararlarını tazminine ilişkin hak talep edebilir. Ancak bu durumda ihbar tazminatı hakkı doğmaz. Kanun koyucu, ihbar tazminatında söz edilebilmesi için, belirsiz süreli iş akdinin olmasını şart koşmuştur.

Kendi İsteği İle İşten Ayrılanın İhbar Tazminatı Hakkı

İş sözleşmesinin tek taraflı sona erdirilmesinde esas olan, sözleşmenin feshine ilişkin durumun, karşı tarafa süresine bağlı kalarak yazılı olarak bildirmelidir. İşçi sağlık sebepleri, ahlak kurallarına aykırılık, işin durması gibi birçok nedenle istifa etmek isteyebilir.

Bu durumda istifa etmesi durumunda, ihbar tazminatı alma hakkını elde eder. Fakat haklı bir nedene dayanmadan, ihbar süresine uymadan istifa ederse, işçi işverene ihbar tazminatı ödemek zorundadır. Bu durumda da ödenecek ihbar tazminatının miktarı, işverenin

Belirsiz Süreli İş Sözleşmelerinin İş Sözleşmesinin Feshi Ne Zaman Gerçekleşir?

İş sözleşmesinde ihbar tazminatının günün hesaplanmasında olduğu gibi, iş sözleşmesinin feshi de, İş Kanunu’nun 17. Maddesinde düzenlenmiştir.

İş akdinin feshi;

• İşçi altı aydan az çalışmışsa, bildirim yapılmasından iki hafta sonra,
• Altı ay ile bir buçuk yıla kadar çalışan işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
• Bir buçuk yıldan, üç yıla kadar çalışmış olan işçiler için, bildirim yapılmasından itibaren altı hafta sonra,
• Üç yıldan fazla çalışmış işçiler için, bildirim yapılmasından itibaren sekiz hafta sonra,

Kendiliğinden gerçekleşir. Belirtilen süreler kanunda öngörülen süreler olup, işçi ve işveren sözleşmesinde yer verilerek belirtilen miktar ve süreler artırılabilir.

Mevsimlik İşçi Sözleşmelerine Göre Çalışma Süresi Nasıl Hesaplanır?

Mevsimlik iş sözleşmelerinde, çalışma süresi olarak işçinin filen çalıştığı süre üzerinden hesaplama yapılır. İşçi-işveren uzlaşmazlıklarında ortaya çıkan grev ve lokavtta geçen süreler, hesaplarda dikkate alınmaz. Aynı zamanda çıraklıkta geçen sürelerde, çalışma süresi hesaplamasına dahil edilmez. İşçi daha önce çıkar olarak çalışıp, sonrasında normal işçi kadrosuna dahil edilse bile, sadece fiili çalışma süresi hesaplamaya dahil edilir.

Belirlenen süreler, işçi-işveren sözleşmelerine bağlı olarak, işveren-sendika sözleşmelerine bağlı olarak, artırılabilir veya azaltılabilir. Kanunda belirtilen süreler, işçi-işveren sözleşmelerinde aksine bir durum belirtilmediği durumlarda, geçerliliğini korur. Toplu iş sözleşmelerine dayandırılarak, kötü niyetli fahiş kıdem tazminatının belirlenmesi ve bu yönde talepler Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2006/7054 sayılı Kararı’nda, kanunda ihbar önellerinin üst sınırı bulunmamasına dayandırılarak, bu artışın sınırsız olarak yapılamayacağına hükmetmiştir.