Hizmet Tespit Davası
Hizmet tespit davası işçilerin sıkça duyduğu ve açmaları gerekebilecek dava türlerinden biridir. İki farklı tarafa karşılık açılabilecek bu davalar sayesinde işçilerin alamadıkları sigorta haklarını almaları mümkün olur.
Davanın açılması işlemi işçi tarafından gerçekleşebileceği gibi işçi yakınları tarafından da gerçekleşebilir.
İçindekiler
Hizmet Tespit Davası Nedir?
İş davası türleri arasında hizmet tespit davası vardır. Bu dava işçinin eksik sigorta primi ödenen, sigorta girişi yapılmayan, sigorta girişi yanlış yapılan ve sigortasız çalıştırılan kişilerin sigorta haklarını kazanmak için açtıkları davadır. Bu davaya sigortalılığın tespiti davası ismi de verilir. Bu davanın işçinin kendisi tarafından açılması mümkün olduğu gibi mirasçısı olarak hak sahipliği kazanan kişiler tarafından da açılması mümkündür.
Hizmet tespit davasının dayanağı Sosyal Sigorta ve GSS Kanunu’dur. Bu kanunun 86.maddesi işçiler ve ölen işçinin yakınları tarafından davanın açılabileceği ve bu sayede hizmet tespitinin geriye dönük yapılabileceğini ifade eder. Kanuna göre tespit davasının işverenlere ya da SGK’ya açılması mümkündür.
Hizmet Tespit Davasında Görevli Ve Yetkili Mahkeme?
İşçiler ve mirasçıları tarafından açılabilecek hizmet tespit davalarının iş davası kategorisine girmesi nedeniyle İş Mahkemesi tarafından görülmesi gerekir. Bu mahkemenin görüleceği yer ise davaya konu olan yer mahkemesidir. Davacı sayısının fazla olduğu durumlarda bir kişinin bulunduğu yer mahkemesinin seçilmesi yeterlidir.
İşçinin bulunduğu yerde İş Mahkemesi bulunmuyorsa dava Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından görülür. Mahkemede görülen davada işçinin hak kaybına uğradığı tespit edilirse hizmet tespiti yapılarak sigorta primine ekleme yapılır.
Hizmet tespit davası işveren için değil de SGK için açılıyorsa davanın İş Mahkemesi’nde görülmesi gerekir. Mahkemenin görüleceği yer ise Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’nün bulunduğu yerdeki mahkemelerdir.
Hizmet Tespit Davası Zamanaşımı
İşçi tarafından açılacak hizmet tespit davası zamanaşımı 5 yıl olarak belirlenmiştir. 5 yıl dolmadan davanın açılması ve ilam yoluyla hak kaybını ispat etmesi gerekir. İşçi eğer bu süre içerisinde İş Mahkemesi üzerinden ilgili davayı açmazsa ileriki zamanlarda davayı açması ve davanın görülmesi mümkün olmaz.
Davanın açılması için ön görülen 5 yıllık süre hizmetin verildiği yıl sonundan başlanarak hesaplanır. Bu sürenin dolmasıyla birlikte kişinin hakkı düşer ve geriye dönük düzeltme yaptıramaz.
Hizmet tespit davasında zamanaşımı yaşanmadan dava açma işlemi işçi tarafından yapılabilir. Ancak işçi bu süre içerisinde hayatını kaybetmişse mirasçısı durumundaki kişiler de davayı açıp ilamla ispat ederek davanın kazanılmasını sağlarlar.
Hizmet tespit davası zamanaşımı istisnaları vardır. Bu istisnai durumlar devreye girdiğinde 5 yıl geçmiş olsa da dava görülür ve hak düşmesinin yaşandığı belirtilmez. İlk istisna belge tesliminin yapılmış olmasıdır. Buna göre işçi adına işe giriş belgesi, sigortalı hesap fişi, aylık sigorta primi içeren belge ve 4 aylık sigorta prim belgesidir. Bu belgeler verildiğinde 5 yıl zamanaşımı şartına bakılmaz.
İkinci istisna kurum tarafından işçinin sigortalı çalıştığının tespit edilmesidir. Tespit işlemi işçilik hakkı yargı kararının olması, işverenin sigorta primini yatırmamış olması, icra yoluyla sigorta primleri alınmışsa ve işçi memurluğa geçmişse yapılması mümkündür.
Hizmet Tespit Davası Şartları
İşçi tarafından hizmet tespit davası açılması için kanunda uygun görülen dava şartlarının sağlanmış olması gerekir. Şartların uygun olmadığı durumlarda davanın açılması ve hizmetin tespiti konusunda olumsuz durumlar yaşanır.
Hizmet tespit davası şartları şu şekilde sıralanır;
- Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda belirtilmiş bir işyerinin bulunması
- Davayı açan işçinin ilgili işyerinde hizmet verirken görülmüş olması
- İşveren ile işçi arasında hizmete yönelik hizmet sözleşmesinin yapılmış olması
- İşçinin hizmeti sigortasız şekilde vermiş olması
- Uzun süreli sigortalık gerektiren hizmetin verilmiş olması
- Hak düşürücü 5 yıllık sürenin geçmemiş olması
Bu şartları taşıyan işçiler işverene hizmet tespit davası açarlar. Dava açan ve kazanan kişiler için işveren sigorta primlerini faizli olarak öder. Ayrıca işveren vergi ödemeye de tabi tutulur.
Hizmet Tespit Davası Ne Kadar Sürer?
İşverene karşı hizmet tespit davası açmayı düşünen kişiler davanın sürme süresini öğrenerek hareket etmek isterler. Dava süreleri pek çok kişinin davadan vazgeçmesine neden olur.
Hizmet tespit davaları açıldıktan sonra dava sürecinin 1-3 yıl boyunca sürmesi mümkündür. Bu süreye işveren tarafından dava sonucuna dair yapılacak temyiz ve istinaf süreçlerinin de eklenebileceği unutulmamalıdır. Bu durumlarda sürenin daha da uzaması mümkündür.
Hizmet Tespit Davasında Arabuluculuk
İş davalarında zorunlu arabuluculuk kavramı görülür. Bu durumda tarafların dava açmadan önce arabulucuya başvurmaları gerekir. Arabulucu ile yapılan görüşmelerde sonuç alınmazsa dava yoluna başvurulabilir.
Hizmet tespit davası arabuluculuk kanunda zorunlu kılınmamış bir durumdur. Bu nedenle işçilerin veya ölen işçi mirasçılarının arabulucu ile görüşmeden davayı açmaları mümkündür.
Hangi Durumlarda Hizmet Tespit Davası Açılır?
Hizmet tespit davaları işveren tarafından sigortasız çalıştırılmış bir işçinin bulunması durumunda açılır. İşveren sigorta primlerini SGK’ya ödememişse işçi sigorta prim hakkını almak adına dava açar. Açtığı davayı kazanabilmesi içinse delillerle haklılığını kanıtlaması gerekir.
Dava işveren tarafından sigorta priminin eksik yatırılması durumunda da açılır. İşçi çalışma süresini ve işverenin buna bağlı olarak yatırdığı primi ortaya koyar. Eksik yatırma olayının olduğunu ispat eder ve buna bağlı olarak da davayı kazanır. Davanın kazanılmasının ardından işveren tarafından geriye dönük prim ödemeleri gerçekleşir.
Hizmet tespit davaları sigorta başlangıç tarihinin tespit edilmesi için de açılabilir. Sigorta başlangıç tarihleri emekli olmayı sağladığı için sorun yaşayan kişiler sigorta başlangıç tarihinin belirlenmesi için 1 günlük hizmet tespiti davası açarlar. Bu dava yerel mahkemeler veya Yargıtay’a direkt olarak açılır.
1 günlük hizmet tespit davası yargıtay kararı kişisel olarak verilir. Dava görülürken kişinin izinleri, işe alındığı tarih, raporları ve yatırılan sigorta primleri incelenir. Bu inceleme sonucunda Yargıtay tarih tespitinin yapılması yönünde karar verir.
İşçi Sigortasız Çalıştığını Nasıl İspatlar?
Hizmet tespit davasını açan işçi sigortasız şekilde çalıştığını ispat etmek zorundadır. Dava konusunda haklı olduğu ispat etmek için belge türündeki delillerden yararlanır.
İşçinin ispat için kullanabileceği belgeler şunlardan oluşur;
- Banka dekontu,
- Sigorta prim ödeme belgesi,
- Ücret bordrosu ve özlük dosyasıdır.
Bunların dışında işçinin davalı durumundaki işyerinde çalıştığını kanıtlayan fotoğraflara veya kamera kayıtlarına ihtiyacı vardır. Bu sayede hizmet verdiğini ancak sigortasının yatırılmadığını kanıtlamış olur.
İşçiler sigortasız çalışma konusunda tanıklardan da yararlanabilir. Aynı iş yerinde çalışan kişiler tanık olarak mahkemede bulunabilirler. İşçi tanık bulamamışsa hakim mahkeme esnasında aynı işyerinde çalışan işçi, şef, müdür veya diğer çalışanları tanık olarak çağırarak dinler. Bu sayede işçi ve işveren adına adaletli karar vermiş olur.
Sonuç
Hizmet tespit davası işçilerin haklarını korumak amacıyla açabilecekleri iş davalarından birini oluşturur. İşvereni tarafından sigorta primi eksik yatırılan, sigortasız çalıştırılan ve sigorta giriş kaydı yapılmaya işçiler tarafından dava açılır.
Hizmet tespit davalarında tanık ve deliller işçinin açtığı davayı kazanması konusunda oldukça etkilidir. Bu nedenle dava sürecinin profesyonel şekilde yürütülmesi gerekir. Uzman iş hukuku avukatlarını bünyesinde bulunduran sinaneroglu.av.tr hizmet tespit davaları üzerine çalışır.
İşçilerin prim haklarını kazanabilmeleri ve sigorta başlangıç tarihlerinin tespit edilmesi gibi durumlarda işçi adına çalışmalar yürütür. Doğru delillere ulaşarak işçinin isteklerine ulaşmasını sağlar. Bu nedenle işçi olarak sigorta primleriniz konusunda hizmet tespit sıkıntısı yaşıyorsanız sinaneroglu.av.tr desteğini mutlaka almalısınız.
