Haksız İşgal Davası Nedir?

Haksız işgal davası bir diğer adıyla ecrimisil davasında bir mülk, sahibinin izni olmadan kullanıldıysa kullanan kişiye tazminat cezası verilir. Tazminatta herhangi mülke verilen zarar unsuru aranmaz. Mülk sahibi işgal nedeniyle kullanamadığı mülkün tazminatını almış olur. Eğer mülke zarar verilmiş ise tazminat miktarı artar.

Haksız işgal davası genellikle kira ve kiracı arasında görülmektedir. Kiracının eğer kira sözleşmesi bitmiş ise ve buna rağmen hala evde kalmaya devam ediyorsa bu haksız işgal suçuna girer. Ev sahibi haksız işgal davası ile birlikte kiracının evi işgal ettiği günlere ve varsa verdiği zarara göre tazminat alır. Haksız işgal suçunun işlenmesi için mülkün 1 gün izin kullanması bile yeterlidir.

Haksız İşgal Davası Unsurları

Türk Medeni Kanunu’nun 955. maddesinde yer alan haksız işgal hükmü sadece kira ve kiracı arasında değil aynı zamanda miraslarda akrabalar arasında da görülmektedir. Ancak bu hükmün geçerli olabilmesi için bazı unsurlar bulunmaktadır.

Bu unsurlar ise şunlardır:

• İzinsiz Olarak Kullanma: Haksız işgal yani ecrimisil davasının açılabilmesi için en önemli şart mal sahibinin izninin olmamasıdır. Ayrıca malı, sahibinin rızası dışında kullanan kişinin mal üzerinde hakkı da olmamalıdır. Eğer bir kiracının henüz kira sözleşmesi bitmemiş ise ev sahibi ecrimisil davası açamaz.
• Kötü Niyetli Olma: Malı kullanan kişinin, mal sahibinin haberinin olmadığını ve kendi malı olmadığını bilerek kullanması gerekmektedir. Eğer malı, mal sahibinin haberi olmadığını bildiği halde kullanıyorsa bu kötü niyetli olduğunu gösterir. Bu durumda ecrimisil davası açılır ve kişinin verdiği zararlar göz önünde bulundurularak tazminat cezası verilir.
• Tasarruf Hak Ve Yetkisinde Olmama: Bir mal uzun süredir mal sahibi tarafından kullanılıyor olabilir. Ancak eğer bu malı üzerinde hakkı olan başka biri de kullanmaya başlamışsa bu durumda haksız işgal davası açılamaz. Çünkü malı kullanan kişinin haksız işgal hükmüne girebilmesi için mal üzerinde herhangi bir hak veya yetkisinin olmaması gerekir.

Temelde haksız işgal davasının açılabilmesi için mal sahibinin rızasının olmaması, rızası olmasa dahi malı kullanan kişinin mal üzerinde bir hakkının olmaması ve malı kullananın mal sahibinden izinsiz kullandığından haberinin olmaması gerekir.

Haksız İşgal Davası Açma

Ecrimisil bedelini alabilmek için dava açmak gerekmektedir. Davanın açılabilmesi için öncelikle bir dilekçe yazılmalıdır. Dilekçenin avukat tarafından yazılması haklarınızın korunabilmesi açısından önemlidir. Dava dilekçesi kanunlara uygun şekilde sunulmalıdır. Dilekçede sunulan delillerin de hukuka uygun olması gerekir. Ecrimisil bedelinin belirlenmesi için mahkeme bilirkişi atar. Bilirkişinin belirleyeceği bedel ise tazminat olarak mal sahibine verilir.

Ecrimisil İspat

Sadece ecrimisil değil diğer tüm davalarda ispat önemlidir. Mal sahibi mülkünün izni olmadan kullanıldığını kanıtlamak zorundadır. Kanıtın dışında mülkünü izinsiz olarak kullanan kişiyi bilgilendirdiğini beyan etmelidir. Örneğin kiracıya gönderdiği bir ihtarname belgesini dilekçe içerisine koyabilir.

İntifadan Men Koşulu

Bir haksız işgal davasının açılabilmesi için intifadan men koşulunun oluşması gerekmektedir. İntifadan men koşulunun oluşmadığı durumlarda dava açılabilmesi mümkün değildir. İntifadan men, taşınamaz olan bir mülkün kullanılmasının engellenmesi durumudur. Mal sahibinin rızasının olmadığı durumlarda oluşabilen intifadan men koşulunda ecrimisil davası açılır ve tazminat alınır.

İntifadan Men Koşulunun Aranmadığı Durumlar

Bazı durumlarda intifadan men koşulu aranmaz. Mal sahibinin rızası olmasa dahi taşınmazın kullanılmasında ecrimisil bedeli ödenmeyebilir. İntifadan men koşulunun aranmadığı durumlar ise şunlardır:

• Taşınmazın bir kamu malı olması
• Taşınmazın hukuksal semere edilmesi
• Bir paydaşın taşınmaz üzerinde hak iddia etmesi intifadan men koşuluna girmez. Bu hakkın diğer paydaşlar tarafından reddedilmesi de geçerli değildir.
• Yapılan anlaşma ile paydaşlar arasında belirlenen taşınmazlarda da bir koşul aranmaz.

Ayrıca mal üzerinden haksız işgal davalarının ve daha birçok farklı davanın açılması, mal üzerinde çekişmelerin olduğunu gösterir.

Haksız İşgal Davalarında Tazminat Bedelini Belirleyen Unsurlar

Haksız işgal davaları sonucunda mahkemeler bilirkişi atar. Bilirkişiler belirli unsurları göz önünde bulundurarak bir bedel belirler. Peki, bu unsurlar nelerdir?

Tarım arazisi üzerinde haksız işgal iddiası var ise resmi evraklar ile detaylı araştırma yapılmalıdır.

Bu durumda;

• Tarım ürünlerinin neler olduğunun tespit edilmesi
• Ürünlerin hak işgali döneminde birim fiyatlarının belirlenmesi tazminat değerini belirler.

Arsa veya konutlarda haksız işgal var ise;

• Kira sözleşmesi talep edilir.
• Bulunan bölgede işgal dönemindeki kira bedelleri belirlenir.
• Tarafların üstünlüğü belirlenir.
• Taşınmaz malın büyüklüğü ve niteliğine göre hesap yapılır.

Bilirkişi bunlara ek olarak mülke zarar verilmişse bu zararı da tazminat unsularına ekler.

İhtar Şartı

Haksız işgalde intifadan men koşulunun oluşabilmesi için ihtar şartı da bulunmaktadır. İhtar şartı malı kullanan kişinin, kullanımı sonlandırması için gönderilir. Örneğin bir mal sahibi kira sözleşmesi bittiği halde evden çıkmayan kişiye öncelikle ihtarname göndermelidir. Buna rağmen kiracı evden çıkmıyor ise o halde haksız işgal davası açılabilir. Eğer kiracının çıkmamak için haklı sebepleri bulunuyor ise ve mahkeme de bu sebepleri haklı bulur ise herhangi bir tazminat ödenmez.