Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığı Kazanmak

Evlilik yoluyla vatandaşlık kazanma hakkı pek çok ülkede uygulanan yöntemlerden biridir. Bu noktada bir Türk vatandaşı ile evlenen kişilerin doğrudan Türk vatandaşlığı hakkı elde edeceği söylenemez. Yabancı kişilerin vatandaşlık hakkı alabilmesi için ilk olarak bir Türk vatandaşı ile en az 3 yıl evli olması ve evliliği devam ettirmesi şartı aranır. Ayrıca Türk vatandaşlığı ile ilgili genel hususlar kanun nezdinde düzenlenmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 66. maddesinde ‘’Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türktür. Türk babanın veya Türk ananın çocuğu Türktür. Vatandaşlık, kanunun gösterdiği şartlarla kazanılır ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir. Hiçbir Türk, vatana bağlılıkla bağdaşmayan bir eylemde bulunmadıkça vatandaşlıktan çıkarılamaz. Vatandaşlıktan çıkarma ile ilgili karar ve işlemlere karşı yargı yolu kapatılamaz.’’ düzenlemesine yer verilmiştir. 

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı, Türk anne veya babanın çocuğu tarafından doğrudan elde edilir. Yabancı kişiler de belirli koşulları karşılayarak Türk vatandaşlığı hakkını sonradan kazanabilir. Anayasanın ilgili maddesinde belirtildiği üzere vatandaşlığın kazanılmasına ilişkin esaslar kanunlarla düzenlenir. Bu husustaki düzenlemeler, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu ile yapılmıştır. Bunun yanı sıra yatırım ve evlat edinme yoluyla da vatandaşlık kazanmak mümkündür. Türkiye’de evlilik yoluyla vatandaşlık kazanımı ile ilgili ayrıntılar kanunda düzenlenmiştir.

Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığı Kazanmanın Yolu Nedir?

Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığı nasıl alınır sorusunun cevabı, Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 16. maddesi ile yanıtlanabilir. Söz konusu maddede ‘’Bir Türk vatandaşı ile evlenme doğrudan Türk vatandaşlığını kazandırmaz. Ancak bir Türk vatandaşı ile en az üç yıldan beri evli olan ve evliliği devam eden yabancılar Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvuruda bulunabilir. 

Başvuru sahiplerinde; a) Aile birliği içinde yaşama, 

b) Evlilik birliği ile bağdaşmayacak bir faaliyette bulunmama, 

c) Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmama şartları aranır. Başvurudan sonra Türk vatandaşı eşin ölümü nedeniyle evliliğin sona ermesi halinde birinci fıkranın (a) bendindeki şart aranmaz. Evlenme ile Türk vatandaşlığını kazanan yabancılar evlenmenin butlanına karar verilmesi halinde evlenmede iyiniyetli iseler Türk vatandaşlığını muhafaza ederler.’’ düzenlemesi yer alır. Evlenme yoluyla türk vatandaşlığının kazanılması aşamaları ilk olarak anılan şartların karşılandığı bir evlilik birliğinin mevcut olmasıyla başlar.

Kanuna göre evlenme yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılması, evliliğin resmileşmesi ile birlikte gerçekleşir. Bir Türk vatandaşı ile evlenen yabancı kişi, vatandaşlık başvurusunda bulunmadan önce en az 3 yıl boyunca evli kalmalı ve evliliği başvuru esnasında devam etmelidir. Evlilik, sadece vatandaşlık kazanma amacı ile gerçekleştirilmiş olmamalıdır. Bu sebeple kanun, vatandaşlığa başvuracak kişinin Türk eşi ile bir aile olarak yaşamasını ve evlilik birliğine aykırı faaliyetlerde bulunmamalarını şart koşmuştur. Kamu güvenliğinin korunması vatandaş adaylarının değerlendirilmesinde önemli bir kriter olarak gözetilmiştir. 

Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığı İçin Nereye Başvuru Yapılır?

Evlilik yolu ile Türk vatandaşlığı başvurusu, kanuni şartları taşıyan kişiler tarafından gerekli belgelerin hazır edilmesinin ardından bağlı bulunan İl Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlüğüne gidilerek yapılabilir. Başvuru yapan kişi yurt dışındaysa Türkiye Cumhuriyeti’nin dış temsilciliklerine vatandaşlık başvurusunda bulunabilir. Vatandaşlık başvurusu bizzat yapılabileceği gibi özel yetkili vekaletname tanzim edilmesiyle de yaptırılabilir.

Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığı Başvurusu İçin Hangi Belgeler Gerekir?

Türk vatandaşlığının evlilik yoluyla kazanılması hâlinde yapılan düzenlemede belirlenen şartları karşılayan Türk ile evli yabancılar, evraklarını hazırlayarak ilgili makama başvuruda bulunmalıdır. Evlilik yoluyla Türk vatandaşı olmak için gerekli evraklar şu şekilde sıralanabilir:

VAT – 6 vatandaşlık başvuru formu,

2 adet biyometrik fotoğraf,

Pasaport veya pasaport yerine geçen hangi ülke vatandaşı olduğunu gösterir belge,

Kimlik bilgilerinin tamamını gösteren belge ve noter onaylı tasdike uygun tercümesi,

Türkiye’de ikamet adresi varsa ikamet belgesi,

Hakkında kesinleşmiş mahkeme kararı varsa buna ilişkin onaylı belge,

Başvuru sahibinin sunduğu belgelerde doğum tarihinde ay ve gün bilgisi bulunmuyorsa, bu durumu ispata yarayacak belgenin noter onaylı tercümesi veya kanun gereğince doğum günü ve ayının Temmuz ayının birinci günü olarak tamamlanmasını kabul ettiğine dair yazılı beyanı,

Hizmet bedeli makbuzu,

Yukarıda istenen belgelerle birlikte evlilik yoluyla Türk vatandaşlığı başvurusu gerçekleştirilir ve başvuru yapan kişiye ait vatandaşlık dosyası oluşturulur. 

Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması Ne Kadar Sürer?

Vatandaşlık başvurularına ilişkin süreç, başvurunun yapıldığı yerdeki İl Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlüğünün iş yoğunluğuna ve işlem hızına göre değişkenlik gösterir. Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığı kazanma süreci, evliliğin az 3 yıl sürmesinin ardından başlatılabilir. 3 yıllık sürenin dolması ile birlikte gerçekleştirilen vatandaşlık başvurusunda yer alan bilgiler, Vatandaşlık Başvuru İnceleme Komisyonu tarafından incelenir. Burada yapılan incelemede yabancının Türkiye’de yaşama uyum sağlayıp sağlayamayacağı, mesleki durumu, soy durumu, geçmişi gibi hususlar incelemeye alınır. Başvurular, kurulun olumlu veya olumsuz kanaatini not düşmesi ile karara bağlanmak üzere İçişleri Bakanlığı’na sevk edilir. Başvuru tarihinden itibaren birkaç ay ile iki sene arasında süreç sonuçlanır.

Başvuru sürecinin uzunluğu başvuru yapan kişinin katkısına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Kanuni şartların karşılandığı anda, eksiksiz olarak tüm belgeleri içeren bir vatandaşlık dosyası ile yapılan başvuru birkaç ay içerisinde sonuçlanabilir. Eksik belgelerle veya sürelere dikkat edilmeksizin yapılan başvuruların sonuçlanması ise seneler alabilir. 

Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığına Reddi Kararının İptali Davası

Türk vatandaşlığına başvuran yabancı kişi, dosyasını ilgili makama eksiksiz olarak sunduktan sonra İçişleri Bakanlığı tarafından verilecek vatandaşlık kararını bekler. Başvuran yabancı kanunun getirdiği tüm gereklilikleri karşılamış ve Vatandaşlık Başvuru İnceleme Komisyonu tarafından olumlu kanaatle dosyası bakanlığa gönderilmiş olsa dahi başvurusu reddedilebilir. Vatandaşlık başvuruları karara bağlanırken bakanlığın geniş bir takdir yetkisinin mevcut olduğu söylenebilir. Fakat bakanlık tarafından verilecek bu kararlara karşı, keyfiliğin ve mağduriyetlerin önüne geçilebilmesi adına yargı yolu açık tutulmuştur.

Vatandaşlık başvurusunun reddi kararı ile karşılaşan yabancılar karşı itirazda bulunarak iptal davası açılabilir. Başvuruya ilişkin red kararına karşı atılacak ilk adım, başvurunun yapıldığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlüğüne bir dilekçe ile itirazların iletilmesidir. İtiraz dilekçesinde red kararının hukuka aykırı olduğu ve başvurunun tüm şartları karşıladığına ilişkin hususlara değinilmelidir.

Bu aşamada itirazı alan idari makam, 30 gün içerisinde itiraza ilişkin bir karar vermek durumundadır. 30 günlük süre içerisinde başvuru yapanın itirazı reddedilirse veya hiç cevaplanmazsa ikinci bir adım denenmelidir. Bu aşamda iptal davasının 60 günlük süre içerisinde ikame edilmesi gerekir. 

Vatandaşlık başvurusunun reddi, netice itibariyle bir idari işlem olduğundan davaya bakmakla görevli mahkeme İdare Mahkemeler olacaktır. Yetkili mahkeme ise, red kararını veren makamın bulunduğu yer mahkemesidir. Bu durumda kararı veren idari makam İçişleri Bakanlığı olduğundan, ilgili dava Ankara İdare Mahkemelerinde açılmalıdır. 60 günlük zaman aşımı süresi içerisinde açılan dava sonucu mahkeme tarafından vatandaşlık başvurusunun reddi kararı ve gerekçesi incelenecek ve hukuka aykırı şekilde bir karar verilmiş ise idari işlemin iptaline karar verecektir. 

Evlilik yoluyla vatandaşlık kazanımı süreci genel hatları ile bu şekilde olup herhangi bir hak kaybı ve mağduriyet yaşamamak adına sürece hakim bir avukattan hizmet almakta yarar olduğu söylenebilir. Vatandaşlık başvurusu sürecinizi, idare hukukunda ihtisaslaşmış uzman avukatlar ile birlikte yürütebilmek için Sinan Eroğlu Hukuk ve Danışmanlık Ofisi’nden danışmanlık alabilirsiniz.