Evlat Edinme Şartları Nelerdir?

Ebeveyn olmanın tek yolu gebelik sürecinden geçmez. Ebeveyn olmak isteyen fakat biyolojik olarak çocuk sahibi olmasına imkan olmayan veya imkanı olsa da çeşitli sebeplerle dünyaya bir çocuk getirmek istemeyen kişilerin aklına evlat edinme seçeneği gelebilmektedir.

Hem semavi dinlerde hem de hukuki zeminde kendisine yer bulan evlat edinme kurumu hakkında merak edilen sorulara yıllar içerisinde net cevaplar getirilmiştir. Siz de evlat edinme şartlarının neler olduğunu öğrenmek için detaylara göz atabilirsiniz.

Evlat Edinme Nedir?

Bir kimsenin biyolojik olarak kendisinden olmayan, çocuğun ana rahmine düşmesinde ve gebelik sürecinde fiziksel herhangi bir payının olmadığı bir çocuğun ebeveynlik görevini üstlenmesi için gerçekleşmesi gereken hukuki işleme evlat edinme adı verilmektedir.

Evlat edinme, yüzyıllardır var olan ve Türk Hukuku’nda da kanun bazında düzenlenmiş bir kurumdur. Türk Medeni Kanunu’nda hakkında geniş düzenlemelere yer verilen evlat edinme süreci hakkında yardımcı kaynaklar da gelişmiş ve soru işaretleri giderilmiştir.

Evlat Edinme Şartları Nedir?

Evlat edinme sürecini başlatmak istiyorsanız ilk etapta karşınıza çıkan bazı şartları karşılıyor olmanız gerekmektedir. Bu şartlar evlat edinenin ve evlat edinilecek çocuğun durumuna göre değişkenlik gösterir. Evlat edinme koşulları şu şekildedir:

• Evlat edinme yolu ile evlatlık bağı kurulacak kimseler arasında en az 18 yaş fark olmalıdır. Örneğin, 30 yaşındaki bir kimse 16 yaşındaki bir çocuğu evlat edinemez.
• Evlat edinecek kimsenin en az ilkokul mezunu olması şarttır.
• Evlat edinme yaşı, en erken 30’dur.
• Evli çiftler evlat edinme yolunu tercih etmişlerse evlilik birliğinin en az 5 yıldır sürüyor olması veya evli kişilerin her ikisinin de 30 yaşını doldurmuş olmaları gereklidir.
• Çocuk ayırt etme yeterliliğine sahipse, evlat edinme işlemine rıza göstermesi gerekir.
• Evlat edinilen vesayet altında ise, vesayete sahip dairenin evlat edinme işlemine izin vermesi gerekir.
• Evlat edinilen çocuksa, yani ayırt etme gücüne erişemeyecek yaşta ise, evlat edinenin ona evlat edinme işleminden önce 1 yıl süre ile bakmış ve onu uygun bir biçimde eğitmiş olması şartı aranır.
• Kişiler tek başlarına veya çift olarak evlat edinebilirler. Evli olmayan çiftlerin birlikte evlat edinmeleri mümkün değildir. Çift olarak evlat edinme işleminde evlilik bağının varlığı bir şarttır.
• Eşlerden biri diğerinin farklı birinden olma çocuğunu evlat edinebilir. Bunun olması için evlilik birliğinin en az 2 yıldır sürüyor olması veyahut evlat edinmek isteyen eşin 30 yaşını aşmış olması şartı aranır.
• Ana babası tarafından evlat edinilme yolu ile farklı bir aileye verilmek istenen çocuk için biyolojik ana babanın sözlü ve yazılı rızasının varlığı, bir şart olarak aranır. Bu rıza, ana ile babanın bulundukları yer mahkemesinde verilir. Bu rızanın geçerli olabilmesi için çocuğun doğum tarihinin üzerinden en az 6 haftalık sürenin geçmiş olması gerekir. Ana ile baba, evlat edinmeye ilişkin hukuki sürecin rıza ile başlamasından itibaren 6 haftalık süre içerisinde koşulsuz olarak süreci durdurabilirler. İkinci kez rıza verilmesi halinde verilecek karar kesindir. Ana veya babadan birinin nerede olduğu bilinmiyorsa rızası aranmaz.
• Ergin veya kısıtlılar evlat edinilirken, varsa ergin bireyin alt soyunun rızası da aranır. Keza evlat edinecek kişi ile ergin veya kısıtlı arasında en az 5 yıldır süren bir bakma ilişkisinin varlığı gerekir.

Evlat Edinme Nasıl Olur?

Evlat edinme süreci, evlat edinenin ve evlat edinilenin durumuna göre yukarıda anlatılan şartların var olması ile başlatılabilir. Bu süreçte görevli kurumlar, Cumhurbaşkanı tarafından yetkilendirilir. Evlat edinmek için ilk önce evlat edinme şartları hususunda araştırma yapmalısınız. Şartlara uyuyorsanız, kendi adınıza veya eşinizle birlikte bulunduğunuz ildeki Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne gerekli belgelerle birlikte giderek evlat edinme başvurunuzu yapmalısınız.

Evlat edinme başvurunuzun alınması ile birlikte başvurunuz değerlendirmeye alınacaktır. Tüm şartları karşılıyorsanız, talebiniz kabul görecektir. Kabul ile birlikte sıraya girmeniz gerekecektir. Sıranızın gelmesi ile birlikte evlat edineceğiniz çocuk hakkında bir yıl süreli bir bakım ve eğitim sözleşmesi imzalanır.

Çocukların evlat edinilmesi hususunda böyle bir sözleşmenin imzalanması ve bu bir yıllık süre içerisinde evlat edinecek kimselerin çocuğun bakımı ve eğitimi için yeterli özeni göstermesi şarttır. Bir yıllık sürenin tamamlanması ile birlikte bulunduğunuz yer Aile Mahkemelerine başvurarak evlat edinme davası açmanız gerekmektedir.

Kimler Evlat Edinemez?

Evlat edinme şartları hakkında merak edilen sorulardan birisi de kimlerin evlat edinemeyeceği hakkındadır. 30 yaşınızı doldurmamışsanız, ilkokul mezunu değilseniz evlat edinemezsiniz. Çift olarak evlat edinmek isteyenlerin her ikisinin de 30 yaşını doldurması veya evlilik birliğinin 5 yıldan uzun süredir devam ediyor olması gerekmektedir.

Kısıtlı, ayırt etme gücü olmayan, hukuki işlem yapması kanunen mümkün olmayan kimseler de evlat edinemezler. Yukarıda da belirttiğimiz evlat edinme şartları, evlat edinmek isteyen kişinin durumuna göre herkese karşı geçerlidir. Bu şartları taşıması gerekirken taşımayan kimseler evlat edinemezler.

Evlat Edinme Süreci Ne Kadar Sürer?

Evlat edinme süreci; başvuranın durumuna, başvurulan yerdeki yoğunluğa, evlat edindirme işleminden fayda sağlayabilecek çocuk sayısına göre değişkenlik gösterebilmektedir. Türkiye’de pek çok hukuki işlemde korkulan şey dava sürecinin çok uzun sürmesi olsa da evlat edinme davası oldukça kısa sürmektedir. Davayı açmadan önce, davaya konu olacak işlemlerin tamamı gerçekleşmiş olmalıdır.

Süreci hızlandırmak için eksik evrak olmaksızın, tüm şartları karşıladığınızdan emin olarak Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nden başvurunuzu yapmalısınız. Başvurunuzu yaptıktan sonra, bulunduğunuz ildeki sıranın çokluğuna veya bulunduğunuz ildeki evlat edinilmesinde kendisi açısından yarar olacak çocuk sayısına göre bekleme süreniz başlayacaktır. Büyükşehirlerde bu süreç nispeten daha uzun olabilmektedir.

Bekleme sürecinin tamamlanması ile birlikte, evlat edinmeye aday olduğunuz çocuğun bakımı ve eğitimi için yeterli ve gerekli özeni göstereceğinize ilişkin bir yıllık sözleşme imzalamanız gerekmektedir. Sözleşmenin imzalanması ile birlikte çocuk size emanet edilir, sizinle yaşamaya başlar. Bu süreçte onun bakımına, eğitimine gösterdiğiniz özen ve alaka ile durumu ilgili kurum tarafından denetlenmekte ve gözetim altında tutulmaktadır.

Bir yıllık bakım süresinin dolmasıyla birlikte kurum tarafından sözleşmenin iptal edilmesini gerektirecek herhangi bir durumun varlığı tespit edilmez ise süreç başarıyla tamamlanır. Bunun akabinde bulunduğunuz yerdeki Aile Mahkemesi’nde açacağınız evlat edinme davasının sonuçlanmasıyla nüfus müdürlüklerindeki gerekli işlemler tamamlanır ve çocuğu evlat edinmiş olursunuz.

Tüm bunların tamamlanması ortalama olarak 1.5 ile 2 yıl arasında bir süreçte gerçekleşmektedir. Bu sürenin bir yılında evlat edinilecek çocuğun sizinle yaşayacak olması göz önüne alındığında, diğer hukuki yollarda karşılaşıldığı gibi sürüncemeli ve uzun bir yargı süreci ile karşı karşıya kalmayacağınız söylenebilir.

Evlat edinmenin sonuçları tıpkı çocuk sahibi olmak gibidir. Evlat edinen kişiye veya çifte ait hak ve yükümlülüklerin tamamından evlat edinilen de faydalanır. Evlat edinilen, biyolojik evlattan farksız olarak evlat edinenlerinin miraslarında pay sahibi olur. Evlat edinilen çocuk henüz yaş olarak küçük ise evlat edinenin soyadını da alır.

Evlat edinme süreci hakkında daha fazla bilgi almak ve aklınızdaki sorulara yanıt bulmak için siz de Sinan Eroğlu Hukuk ve Danışmanlık ofisine başvurabilirsiniz.